FEMINIST 3, teksten Anneke van Baalen & Marijke Ekelschot, Illustraties Annet Planten.
Amsterdam 1982, De Bonte Was
45
Verder is Adriënne Rich tegen flesvoeding; in haar hele boek komt het woord niet eens
voor. Begrijpelijk gezien de fantastiese erotiek die met het borstvoeden gepaard gaat
Kresjes en andere vormen van kinderopvang krijgen ook al Rich's goedkeuring niet.
Afwisselend worden de gevaren van staatsopvoeding, het belang van de kapitalist en het
eroties tekort van de moeder genoemd als redenen.
Omdat Rich verder ook nog tegen abortus is - ze beschouwt abortus als een vorm van
geweld die vrouwen tegen haar zelf keren - zou het voor de hand moeten liggen dat de
vrouwenbeweging in haar geheel zich van deze mevrouw zou afkeren. Dat Rich
ontmaskerd zou zijn als rechts en rankuneus; als iemand die met de zoveelste truuk
vrouwen het moederschap in wil jagen. Gewaarschuwd door de 'seksuele revolutie' die
vrouwen in plaats van bevrijding grotendeels verdere beschikbaarheid voor mannen
opleverde, zou de vrouwenbeweging in koor tegen Rich geroepen moeten hebben: 'We
trappen er niet in!'
De grote moeder
Nu staat erin 'Uit vrouwen geboren' nog wel wat meer dan bovengenoemde instrukties voor
het moderne moederschap. Aan één kant maakt de rest van haar verhaal misschien wel
begrijpelijk dat vrouwen van Rich onder de indruk geraakt zijn. Aan de andere kant maakt
het dat 'onder de indruk zijn' ook veel verontrustender.
De 'oorsprong van de band tussen moeder en kind' zoekt Rich in 'prepatriarchale' tijden.
Toen was alles anders, beter en seksueler voor vrouwen. Zij rekonstrueeert die
'patriarchale' tijden met materiaal uit de school van de psycholoog Jung en uit
verschillende zgn. antropologiese bronnen (Briffault, Bachofen, Diner, Gould Davis). Van
al die schrijfsters en schrijvers haalt Rich 'gegevens' over 'de Grote Moeder', die zij als
volgt introduceert:
'Uit haar eigen lichaam schiep de vrouw de man, schiep zij de vrouw, schiep zij het
voortbestaan. In haar symboliese gedaante van Moedergodin was zij de oorsprong van
alle vormen van groei, bloei en vruchtbaarheid. Of zij wel of geen kinderen ter wereld
bracht, als pottenbakster of weefster bracht zij produkten voort die meer waren dan
toevallige objekten. Het waren kunstwerken met magische kracht. Het waren ook de
produkten van de vroegste wetenschappelijke aktiviteit, die zich ook uitstrekte op het
gebied van de kennis van planten en kruiden, van de geneeskunst en van de
kinderopvoeding.'(pag. 110)
Rich 'verheft' de 'prepatriarchale' vrouwen uit haar werkelijke plaats in de samenleving als
geheel; zij maakt er een magisch religieuze verbeelding van, een objekt van verering en
bewondering. En de reden van die verering en van de mededeling dat vrouwen het centrum
van die 'patriarchale' tijden waren, is haar scheppend vermogen dat geïntroduceerd wordt
met de woorden 'Uit haar eigen lichaam.'
De vrouw als natuur
Hoe vrouwen ook potten bakten, weefsels maakten, kruiden verzamelden, eten maakten;
wat haar aandeel ook was in de arbeid en organisatie van 'patriarchale' samenlevingen - één
ding staat vast: zij deden het niet 'uit haar eigen lichaam'.
Het enige wat vrouwen uit haar eigen lichaam voortbrengen zijn spijsverteringsresten,
vruchtbaarheidscyclusresten en - als zij het daartoe benodigde mannelijke zaad zich
toegeëigend hebben - eventueel een kind en melk. Dat vrouwen dat allemaal kunnen is op
zich niets biezonders; alle andere vrouwelijke zoogdieren kunnen precies hetze1fde.
 |
 |
 |
 |