Anneke van Baalen, HIDDEN MASCULINITY, Max Weber's historical sociology of bureaucracy.
Amsterdam 1994. SAMENVATTING
190
Met andere woorden: de moderne scheiding tussen publiek en privé is het gevolg van de
legaal-rationele overheersing. Gelijkheid en ongelijkheid kunnen naast elkaar bestaan
doordat er verhoudingen gegroeid zijn waaruit alle sekse-gedefinieerde aspekten
verdrongen zijn.
Zodra echter vrouwen en andere non-persons op grond van hun burgerrechten toegang tot
gezagsposities claimen, dreigt de scheiding tussen publiek en privé doorbroken te worden:
de verdrongen seksespecifieke elementen komen tot bewustijn; de mannelijkheid van de
'deskundigen' wordt bedreigd. Alleen als zij er in slagen vrouwen en andere niet-mannen
hun burgerrechten te ontzeggen en alle gezagsposities in burokratieën voor mannen te
reserveren, kunnen ze blijven volhouden dat het feit dat iemand zo'n positie bekleedt zijn
mannelijkheid bewijst.
Webers 'waardevrije sociale wetenschap', zijn 'heroies pessimisme', zijn hartstochtelijke
pleidooien voor het charisma in de politiek en tegen de 'kastrerende' effekten van
burokratiese partijsystemen, kunnen geïnterpreteerd worden als strijd voor het behoud van
de mannelijkheid, die hij wilde voeren door aristokratiese superioriteit met een puriteinse
'ascese in de wereld' te kombineren. Vanuit zo'n standpunt kan het streven van vrouwen
naar eer, rijkdom en prestige alleen op een negatieve manier begrepen worden; om Webers
scheiding tussen publieke en private sfeer te overstijgen moet zijn ironies gebruik van de
paradox, die dient als een kontrapunt van zijn rationele konstruktie van de 'adekwate
veroorzaking', vertaald worden in rationele sociale teorie. Dan blijkt Webers 'ijzeren kooi' een
fort te zijn dat door middenklasse-broederschappen gebouwd is om de patriarchale
belangen van hun leden te verdedigen. Als de universalistiese identiteit tussen 'man' en
'mens' verbroken is, kan uit Webers eigen analyse worden afgeleid dat ook 'niet-mannen'
hun individueel charisma kunnen bewijzen. Vrouwen en andere non-persons kunnen,
wanneer ze door de instabiliteit van 'uitzonderlijkheid' met patriarchale toeëigening bedreigd
worden, hun eigen charismatiese groepen vormen om hun positie en de bijbehorende eer en
prestige te verdedigen.
Omdat, zoals dit boek laat zien, het doorbreken van de scheiding tussen openbaar en privé,
tussen mannelijk en vrouwelijk, binnen de bestaande termen slechts marginaal mogelijk is,
zal het alleen in een volgende feministiese beweging - een openbaar en toegankelijk
netwerk van groepen die de mannelijkheidsmonopolies bestrijden - weer mogelijk zijn een
voorstelling te maken van sociale verhoudingen die niet op deze tegenstellingen gebaseerd
zijn.
 |
 |
 |