De Bonte Was, FEMINIST 2, Amsterdam 1977
66
bracht moeder, tante, bediendes en zichzelf geregeld in levensgevaar. Op het oog dus
een dolgedraaide gewetenloze rijkaard met ongerichte reislust. Volgens mij is er echter
meer aan de hand. Het feit dat de moeder, die toen die reizen begonnen ca. 60 jaar
was, zo volhardend meedeed is te opmerkelijk om af te doen met 'goed moeder hart'.
Mogelijk was haar Haagse leven niet florissant en ook voor haar Holland te eng.
Eventueel hebben de niet met name genoemde ziektes van Alexandrine er mee te
maken. Verder dacht ik al lezend over Alexandrine dat, hoewel uit de betere standen,
ze zowat niks geleerd had, ze vast heel intelligent was en hieraan, beperkt door haar
opleiding en milieu geen andere vorm kon geven dan een vorm die krankzinnig veel
geld kostte omdat dat respectabel en acceptabel was. Middels gigantiese sommen
gelds heeft ze jarenlang ontberingen kunnen leiden in Afrika, nogal wat doden op haar
geweten kunnen nemen, wat slaven vrij kunnen kopen en nu krijgt ze in boekvorm zuur
commentaar. Ik had haar toch een aandachtiger biografe toegewenst. f 24,50.
ANN CORNELISSEN: Women of the Shadows, the wives and mothers
of southern Italy
Het Zuid-Italië waar Ann Cornelissen woont is onvruchtbaar, wreed, vol droge
rivierbeddinkjes en ver van elkaar verwijderde gehuchten. In de 50-er jaren een streek
waar mannen, vrouwen en kinderen
woonden, nu bevolkt door vrouwen, kinderen en mannen die te oud zijn voor het
gastarbeiderschap. Voor de vrouwen is er van oudsher geen keus of kans geweest om
weg te gaan, want, zoals Ann Cornelissen over hen zegt:
'Zij zijn voorbeschikt door de natuur, deze vrouwen van het zuiden, niet in staat om ook
maar tien vierkante meter grond onbewerkt te laten. Het land is hun verzekering tegen
de wisselvalligheden van de geindustrialiseerde wereld, die zij begrijpen noch
vertrouwen. Hun pessimisme werd bewaarheid, zo blijkt nu, want de fabrieken van het
noorden passen zich aan aan de ekonomiese teruggang, de mannen komen terug en
trachten weer land te kopen, niet uit liefde maar uit angst en zo begint alles weer
opnieuw.'
In het kader van een hulpprogramma voor kinderen kwam Ann Cornelissen uit Amerika
naar Italië en, zoals de bewoners al wisten, zo kwam zij er achter dat er met meer geld
niks beters te krijgen was aldaar. Het eten dat op de markt kwam bleef inferieur, de
grond bleef onvruchtbaar, de scholen die er kwamen leverden analfabeten af, er kwam
geen waterleiding, geen werk, geen verwarming en geen huizen. De vrouwen werken
op het land, hebben daarnaast vaak nog een baantje en voeden de kinderen alleen op.
Zij dragen de kosten en de verantwoordelijkheid voor het dagelijks leven en haten het
land waarop zij moeten werken. Vijf zeer verschillende vrouwen worden in dit boek
geportretteerd. Als extra hebben deze portretten dat Ann Cornelissen erg om deze
vrouwen geeft en lang genoeg in het zuiden heeft gewoond om zich niet in de luren te
laten leggen. f 15,25.
SHIRLEY MACLAINE: You can get there from here
Shirley op stap in China met een groep vrouwen die de verschillende soorten vrouwen
van Amerika moeten voorstellen. Wat er gebeurt met die groep is zo gek en zo
waarschijnlijk en heeft alles te maken met vrouwen, feminisme en het effekt van China
op westerlingen. f 8,25.
MAXINE HONG KINSTON: The Woman Warrior
The Woman Warrior is ook een boek over China en slaagt er in je dingen te doen
geloven die je niet voor mogelijk houdt, bv. dat alle Amerikanen spoken zijn naar oud
Chinees model. En passant raak je op de hoogte met de chinese legende van de
 |
 |
 |
 |