A.C. van Baalen & M.C.F.Ekelschot, Geschiedenis van de Vrouwentoekomst. Amsterdam 1980, De Bonte Was
Inleiding
8
INLEIDING
Vrouwen mogen tegenwoordig klagen over alles waarvan ze last hebben. Over
moederschap, onbetaald werk, menopauze, gebrek aan kresjes, abortusverboden, porno,
verkrachting, mishandeling, de pil en over het gebrek aan mannen die op de kinderen
passen en boodschappen doen. Vrouwen mogen tegenwoordig zeggen wat ze dan wel
willen: betaald werk, vrije abortus, goede voorbehoedmiddelen, kinderen in kresjes, vrede in
plaats van atoomwapens, miljeuvriendelijke fabrieken, een vrije derde wereld, en aardige en
verzorgende mannen. Veel vrouwen zijn aktief bezig om de problemen aan te pakken en
steeds meer vrouwen zijn er van overtuigd dat dat ook nodig is.
Maar ondertussen is er nog niet erg veel veranderd. Integendeel zelfs. De
vrouwenwerkloosheid neemt toe, de kernbewapening, de miljeuvervuiling, het politiegeweld,
de betutteling door de overheid; kresjes komen er niet bij, wel onbetaald ‘vrijwilligsterswerk’.
Vrouwen draaien nog steeds voor de kinderen op en aardige, verzorgende mannen zijn
zeldzamer dan vissen op fietsen.
Het is om moedeloos van te worden. Veel vrouwen vragen zich dan ook af of er eigenlijk wel
iets kàn veranderen. Ze hoeven immers de krant maar open te slaan, de televisie aan te
zetten, of er blijken wéér andere mensen te zijn, die nog hongeriger, uitgebuiter of
onderdrukter zijn dan de groepen van gisteren. Al dat geweld, al die ellende waar je niets
aan kunt doen. Veel vrouwen proberen te redden wat er te redden valt, door in hun eigen
omgeving aardig, behulpzaam, vriendelijk te zijn. Ze gaan koffiedrinken bij de oude
buurvrouw, laten hun kinderen onbeperkt vriendinnetjes en vriendjes meenemen, luisteren
nog bezorgder naar de verhalen van hun man, die uit zijn werk komt. Maar of ze nu voor tien,
twintig of dertig mensen aardig en verzorgend zijn, al gauw krijgen ze het gevoel dat ze
‘dweilen met de kraan open’; dat wát ze ook doen, er niet écht iets verandert. En op een
gegeven moment weten ze ook niet meer waar ze het vandaan moeten halen; ze voelen zich
leeg, moedeloos en machteloos. Vrouwen hebben geen macht; ze roeien met de riemen die
ze hebben op dat stukje levensterrein dat voor haar weggelegd is: de verantwoordelijkheid
voor de verzorging van mannen en kinderen.
Veel vrouwen willen ook eigenlijk geen macht. Ze lijden zo onder de macht van anderen, dat
ze zich er maar liever verre van houden. Ze voelen zich dan weliswaar machteloos, maar
tegelijkertijd ook beter dan de onderdrukkers en uitbuiters. Aan haar zal het niet liggen als de
kernoorlog uitbreekt. En er zijn ook best wel mannen die willen bevestigen dat vrouwen
eigenlijk beter, verantwoordelijker, menselijker zijn dan mannen.
Nu is het ook heel moeilijk om macht te willen hebben, als je eraan gewend geraakt bent dat
dat voor jou niet weggelegd is. Net zoals de toestand in de wereld, lijkt de machteloosheid
van vrouwen onveranderbaar, een soort natuurwet. Hormonen, chromosomen,
baarmoeders, hersenen, spieren, de ziel, het gevoel, god - ze worden allemaal gebruikt als
argumenten om vrouwen ervan te overtuigen dat hun machteloosheid hun natuurlijke
bestemming is, zodat ze zich zullen neerleggen bij hun eigen ‘natuur’, sterker nog, dat ze er
zelf voor zullen ‘kiezen’.
De vraag is natuurlijk of vrouwen - als ze geen macht hebben - wel iets te ‘kiezen’ hebben.
Of het gewoon niet anders kan dan dat zij uitvoeren - min of meer morrend - wat mannen
van haar verlangen en vereisen. En of het niet een soort zelfbescherming is om er zelf maar
voor te ‘kiezen’, omdat dat je een heleboel geweld en dwang bespaart. En dat de troost die
je daarvoor aan jezelf geeft, is dat je in ieder geval beter bent dan al die onderdrukkers en
uitbuiters.
Als wij dachten dat vrouwen niets te kiezen hadden, dan zou dit een boek worden vol met
tips over kinderverzorging, vrijwilligsterswerk, ‘hoe vang ik mijn man op in en buiten bed’; wij
zouden dan propaganda maken voor borstvoeding, omdat dat zo’n tijdrovende bezigheid is
maar toch iets gezelligs heeft. We zouden lijsten recepten geven voor nóg verantwoorder
 |
 |
 |
 |