Anneke van Baalen en Marijke Ekelschot, TEGENNATUURLIJK, Amsterdam 1985, De Bonte Was
7
nieuwe omgangsvormen zou leren in plaats van het zo verderfelijke vrouwelijke en
moederlijke gedrag. Vandaar haar woede over de radikale vrouwenbeweging, die zich ‘uit
anarchistiese motieven’ tegen al deze plannen verzette.
Zo werd voor haar de radikale vrouwenbeweging de belangrijkste tegenstandster.
Omgekeerd was het niet zo, want wij hadden er wel meer. Vanaf rond 1975 begon het begrip
feminisme immers steeds meer te verwateren, en daarmee begon de strijd om duidelijk te
krijgen waar iedereen nu precies voor staat, die wij nog steeds moeten voeren. In die strijd
was Joke een zo prettig duidelijke tegenstandster, dat ze bijna een bondgenoot werd.
Iemand die gewoon zegt dat ze een sociaal-demokrate is; voor wie het moederschap
gekenmerkt wordt door het opruimen van rommel en niet door diepe seksuele belevingen bij
bevalling en borstvoeding; die het reformisme heeft gekozen uit ongeduld en niet uit
behoefte aan komfort. Hadden we maar meer van zulke tegenstandsters!
Ollie B. van Dam
De laatste jaren groeit een deel van de radikale beweging trouwens weer naar het MVM-
werk toe: de krisis dwingt ons tot het hinderlijk volgen van de parlementaire aktiviteiten, om
te voorkomen dat in één klap de positie van vrouwen zo wordt verzwakt - abortus,
omgangsrecht, alimentatie, ekonomiese eenheid - dat we weer dertig jaar moeten werken
voordat vrouwen weer een perspektief op zelfstandigheid veroverd hebben. En zo was het
dan een dubbele schok toen we hoorden dat Joke ongeneeslijk ziek was. Wie zal haar werk
voortzetten? Ze heeft nog duidelijke lijnen uitgezet: er moet een vrouwenpartij komen, en
zolang die er niet is moeten alle vrouwen in de kamers samen optrekken. Volgens Joke
hebben ze immers meer met elkaar gemeen dan met de mannen van hun partij: ‘Een CDA-
feministe is linkser dan de meest linkse man. De PvdA-mannen zijn maar klassestrijders, en
dat zijn hoge mannen, die om hun eigen machtspositie veilig te stellen zorgelijk doen over
lage mannen. Dus je hebt daar Ollie B. van Kemenade, Ollie B. van Dam, Ollie B. van den
Doef, ga zo maar door.’ (Opzij september 1981).
Het is Opzij nog gelukt om de eerste bijeenkomst van de kamervrouwen te organiseren voor
Joke stierf. Hopelijk heeft dat haar ergernis, dat ze dood moest terwijl er nog zoveel te doen
is, wat verzacht.
Wij denken dat het de feministen onder de kamervrouwen alleen lukt om iets voor elkaar te
krijgen, als er een grote vrouwenbeweging rond het Binnenhof staat - zo nodig weer letterlijk.
Om dat voor elkaar te krijgen, zal het bewustwordingsproces dat vrouwen rond 1970
doormaakten eigenlijk gewoon weer opnieuw moeten beginnen; dat betekent, dat het
‘feminine mystique’ van haar irrationele sluiers ontdaan moet worden, dat onthuld moet
worden dat ‘de nieuwe vrouwelijkheid’ niets anders is dan de kombinatie van huishouden,
moederschap, onderbetaald rotwerk, en seksuele kwetsbaarheid.
Ik denk dat het belangrijkste wat Joke Smit heeft achtergelaten haar heldere, krachtige stijl
is. Haar grote talent was haar eigen bewustwordingsproces over te brengen op de lezeres;
en jammer genoeg gunde ze zich bijna nooit de tijd om te schrijven, juist omdat ze dacht dat
werk dat ze leuk vond vast niet nuttig was.
 |
 |
 |
 |