van Baalen, Ekelschot, Harmsen, van Leeuwen, ZUSTERSCHAP EN DAARNA
, geschiedenis van het radikaal
feminisme adhv tien jaar Amsterdamse Vrouwenkrant. Amsterdam 1982, de Bonte Was
Hoofdstuk 1, GROTE VERWACHTINGEN
8
afspraken gemaakt, een soort 'spelregels' geformuleerd om niet star en hiërar-
chies te worden en kennis en macht te blijven spreiden.
Voor de Vrouwenkrant gold dat ook. Er werd eindeloos gepraat over 'intern of
extern, ideologies of bulletinnerig, vaste redaktie of roelerend tussen groepen,
verschijnend op geregelde tijden (kompleet met "doodlijnen") of zomaar als er
genoeg kopij bij iemand ligt', en vooral: moesten de stukken ondertekend wor-
den of niet? Als alles wat er gebeurde moest roeleren, zoals Rita vertelde, dan
natuurlijk de Vrouwenkrant ook. Om de beurt ergens over schrijven. Als je kennis
en macht en dus ook waardering wilde spreiden, als je vond dat vrouwenproble-
men gemeenschappelijk waren, als je vond dat het niet uit moest maken wie het zei,
maar dat het er om ging dat het gezegd werd, dan hoefde je de stukken ook niet
te ondertekenen. Voor mij - behorende tot de 2e generatie van de 2e golf, en
'opgegroeid' met het instituut Vrouwenkrant - was het èn verademend en ook
verbazingwekkend te ontdekken dat er toen helemaal geen vaste redaktie was en
geen vaste ruimte en geen deadline. En vooral dat alle diskussiepunten en de af-
spraken die daaruit voortvloeiden, direkt verbonden waren met de beweging van
toen en hoe iedereen wilde dat het er uit zou zien. Een groot aantal principes -
de anonimiteit, het 'iedereen moest alles doen' - zijn al die jaren van de Vrou-
wenkrant gehanteerd gebleven. Soms klampten we ons er aan vast, terwijl we het
waarom van sommige 'regels' nauwelijks meer begrepen, ook omdat de samen-
hang met de beweging zoals die er in het begin was, veranderde, zoekraakte
soms en we die juist zo graag wilden behouden.
Een wisselende groep vrouwen werkte dus onregelmatig aan de Vrouwenkrant.
Rita: "Toch hield je altijd wel een paar vrouwen over die al met de vorige krant
hadden meegedaan. Vooral dat eerste jaar is er een lijn van vrouwen die erbij
waren en waar dan weer anderen bijkwamen. Wie dat waren? Nou, Mariken
Troostheide is wel een draad die er doorheenloopt, en Marian Sax en Marian van
Keuk ook wel en Marian Nieuwenhuis, ach het wisselde nogal. Akke van der
Meer heeft ook nog een tijdje meegedaan en Willemien Ruigrok en Anja Meulen-
belt, die tekende. Verder allemaal losvast. Het was niet zo dat je een stuk schreef
en er verder niets mee te maken had. Als je wat instuurde maakte je de krant ook
verder mee. En dan werd er ook over gepraat en soms ook wel wat veranderd en
verder was het tikken, stencillen en rapen, tot de krant af was. We hebben altijd
her en der gestencild. Veel op het COC en ook bij Marijke Wütrich in de buurt, bij
de PvdA of zoiets. En rapen, dat gebeurde op een strijkplank bij Elfried Duburg.
Op de één of andere manier was er altijd voor alles wel een oplossing. Er werd
altijd wel een auto gevonden, altijd wel een stencilapparaat, er kwam altijd wel
geld bij elkaar enz. Hoe we dat met geld deden weet ik eigenlijk helemaal niet
meer. We zamelden in op grote vergaderingen, ja en op een gegeven moment
was er dan wel een potje. Ik weet wel dat we de boel altijd zaten te berekenen, of
er nog een dubbeltje af kon, en dat je dan Atheneum een uitbuiter vond omdat ze
een dubbeltje of 15 cent per krant moesten hebben. En dat je dan ook nog ging
leuren of je het ergens anders voor minder neer kon leggen, of voor niks."
De krant moest goedkoop zijn, nog zo'n grondregel die al die jaren behouden is.
Alle vrouwen moesten er een kunnen kopen - de krant moest dus ook voor ie-
dereen leesbaar zijn. Ik weet wel dat er tot voor kort talloze diskussies geweest
zijn binnen de redaktie over de leesbaarheid, in de vorm van 'voor wie schrijven
we eigenlijk', 'welke vrouwen willen we bereiken', alsof sommige vrouwen analfa-
beties zouden zijn of nog niet toe aan het lezen over vrouwenonderdrukking, en
anderen dat stadium al achter de rug zouden hebben. Maar het zo formuleren als
Rita: 'Wij hadden toen echt het gevoel van duizenden en duizenden vrouwen zit-
ten hierop te wachten en we moeten ze alleen maar helpen door te laten zien
 |
 |
 |
 |