van Baalen, Ekelschot, Harmsen, van Leeuwen, ZUSTERSCHAP EN DAARNA
, geschiedenis van het radikaal
feminisme adhv tien jaar Amsterdamse Vrouwenkrant. Amsterdam 1982, de Bonte Was
Hoofdstuk 1, GROTE VERWACHTINGEN
13
privéleven, in je werk, waar je dan ook zat, daar zijn vrouwen soms ook aan
àpgeraakt. Ook aan politieke bewegingen waar ze ingingen."
'Jijzelf hebt nog wel een tijd in de Bonte Was gezeten hè?'
'Ja de Bonte Was en nog zo wat dingetjes tussendoor,'
'En nu?'
'Niets.'
'Wat vind je van de Vrouwenkrant zoals die later geworden is en hoe het zich ver-
der ontwikkeld heeft?'
'Ik heb het echt niet precies allemaal bijgehouden hoor, ik heb de meeste kran-
ten toen wel gekocht en ook gelezen, Ik vond wel dat ie er prachtig uit zag, die
voorkant met die tekeningen. Maar verder, ja veel herhalingen natuurlijk, de on-
derwerpen van het kongresnummer, wel meer uitgewerkt, verder prima om te le-
zen. Wat ik dus wel vond, dat is zo'n temanummer, daar bind je je wel aan. Je
bindt je echt aan iets wat je wilt vertellen en veel minder aan wat er gebeurt; het
is veel minder een krant van de beweging, Dat werd achteraan in een apart ka-
dertje verstopt,'
Waar denk je aan bij zusterschap, zou je dit begrip kunnen omschrijven? Ter af-
sluiting van de begintijd, van de praatgroepenbeweging èn haar krant, vroeg ik
dit, in sommige gevallen telefonies, aan een aantal vrouwen die 'erbij' waren.
Rita Hendriks:"Het belangrijkste van het zusterschap was dat je vrouwen pro-
beerde te zien zoals ze zouden kunnen zijn en vooral dat je alle barrières naar
beneden haalde, dat je vrouwen ging snappen waarom ze dingen deden, Je hebt
zo vaak dat vrouwen uit willen blinken, fantastieser, beter, anders dan andere
vrouwen willen zijn, terwijl je allemaal in hetzelfde schuitje zit, en eigen barrières
hebt die te maken hebben met wat je doet en hoe je er uit ziet. Het was dat je el-
kaar herkende in de lulligheden, de knulligheden, in 't gevecht om je kop boven
water te houden, Het kwam in zoveel dingen tot uiting - moederschap bijvoor-
beeld, waarin iedereen zo aan 't modderen was, en dan toch de schijn ophouden
naar buiten toe, beter willen zijn dan andere moeders en tegen ze zeggen "als jij
't nu zus doet, of zo". Dat je al dat soort dingen ging doorzien, elkaar hielp, Van
vrouwen ging houden, ja. Het gevoel dat je elkaar begreep, in plaats van elkaar af
te maken, je hoefde je niet langer mooier voor te doen dan je was omdat je alle-
maal in hetzelfde schuitje zat, En dat is nog steeds zo."
Marian Nieuwenhuis: "Het woord zusterschap komt me eigenlijk niet zo bekend
voor, wel kenden we het Amerikaanse "sisterhood" van "sisterhood is powerful",
maar 't is hier nooit zo aangeslagen. Wat ikzelf onder zusterschap zou verstaan?
Net zoiets als broederschap denk ik. Dat was altijd heel gewoon, ja en dan is dit
het vrouwelijk equivalent. Dat woord broederschap komt uit ambachtelijke krin-
gen, die belangenbehartiging die ze in de gilden hadden en zo. Ja, het zuster-
schap zou dan voor vrouwen dus ook het verenigen op maatschappelijke belan-
gen moeten zijn."
Corrie van Dijk "Vinger in de pap", "ik ben geen gat, meneer"; die liedjes heb-
ben we gemaakt, zomaar met een groepje voor mij toen nog onbekende vrou-
wen. Heel vrolijk en plezierig. Dat kleine kafeetje tegenover Tuschinski waar we
zaten voordat we gingen demonstreren tegen de film Turks Fruit. Dat we voor het
eerst samen in angst zaten, spandoeken bij ons hadden, stijf opgerold, met heel
erge dingen erop en daarna daarmee op straat gegaan zijn. Dat we dat ondanks
die benauwdheid toch deden, ik was niet de enige met angst, die nooit gedemon-
streerd had. We hoorden bij elkaar. - De bezetting van het pas gekraakte Vrou-
wenhuis. We moesten er slapen voor een eventuele inval (van de politie, van
agressieve mannen), en dan dat stof op 2-hoog in het Vrouwenhuis. Iedere keer
als iemand van ons haar slaapzak uitspreidde woei dat stof zo hoog op - en dat
je daarna dan zelf ook in dat stof ging liggen - een kombinatie van saamhorig-