De Bonte Was, FEMINIST 2, Amsterdam 1977
34
de relatie zelf alleen te staan. Wie heeft er nu het gevoel samen met haar vriend een
bolwerk tegen de buitenwereld te vormen, een bolwerk met stevige muren waarbinnen
het veilig, warm en behaaglijk is?
Bovendien blijkt dat een relatie zo opeisend is dat je naast werk of studie geen tijd
meer overhoudt. Geen vriendinnen meer, alleen nog gemeenschappelijke kennissen
met wie je kontakt hebt dat aan allerlei normen gebonden is, met als hoofdnorm
oppervlakkigheid. Vóór je het weet heb je net zo'n soort saaie kennissenkring als je
ouders hadden, alleen in een moderner jasje. En je hebt nauwelijks nog tijd om te
lezen, en bovendien neemt je konsentratievermogen om te lezen af, èn je
belangstelling voor wat er in een boek zou kunnen staan. Je wordt langzamerhand
teruggedrongen in het 'konkrete dagelijkse bestaan' dat door tientallen eeuwen heen
het domein van de vrouw is geweest.
De veiligheid die in het begin, even, de relatie zo heerlijk en veelbelovend maakte, is
allang verdwenen. Je overweegt in terapie te gaan. Je doet het eventueel. Of je ver-
breekt de relatie. En de volgende begint en...heeft globaal hetzelfde verloop. Op een
gegeven moment begin je daarom geen nieuwe relaties meer. Je telt je zegeningen,
denkt rationeel 'het kon slechter'. Dat is waarschijnlijk het moment dat je gaat werken
aan je relatie. Je wilt hèm houden en je wilt hèt goed houden en tegelijk verbeteren en
ruimer maken.
Je kunt dat op verschillende manieren doen. Bv. opkomen voor jezelf. Ik vraag me
altijd af of dat binnen een relatie werkt. Ik geloof er eigenlijk niks van en ik heb ook
nog- nooit gehoord dat het lukte. (Wel zie ik binnen de vrouwenbeweging veel vrouwen
opkomen voor zichzelf. Daar is natuurlijk geen kunst aan, opkomen voor jezelf
tegenover andere vrouwen die in het algemeen net zo zwak staan als jezelf. En wee de
weinige vrouwen waar de vrouwelijke zwakte en besluiteloosheid niet aan alle kanten
afdruipt. Soms in het gezicht maar vaker achter hun rug worden ze uitgemaakt voor
mannelijk, niet open, zich niet kwetsbaar opstellend, hautain, arrogant en eigenwijs).
Opkomen voor jezelf tegen mannen verlies je, zowel op je werk, als op straat (probeer
het eens voor de gein als je lastig wordt gevallen), èn in je relatie. De oplossing voor
relatieproblemen is dan ook altijd: elkaar meer vrijlaten. Beiden mogen nu de relatie
geregeld ontvluchten. De man vertaalt dat altijd in seks met andere vrouwen.
Daarnaast doet hij één avond aan sport en misschien heeft hij af en toe eens een
vergadering, maar het door mannen geleide activisme ligt aardig op zijn kont
vergeleken bij een tijdje terug. Dat is alles. Verder blijft hij op je lip zitten.
Eén van de belangrijkste redenen hiervan is dat mannen zelf geen gezelligheid kunnen
maken. Daarvoor hebben ze één of meer vrouwen nodig. Ze kunnen ook veel
moeilijker dan vrouwen kontakten leggen. Kommunikatie is vrouwenwerk. Mannen
kunnen niet praten, alleen diskussiëren. Ze kunnen zich alleen 'doelgericht' uiten over
een 'kwestie'. Daarom hebben ze een vrouw nodig die gezelligheidskontakten legt
waarin zij zo'n beetje meezwemmen. De reden waarom mannen niet gezellig zijn met
mannen is dat ze te prestatiegericht zijn. Ze willen altijd gelijk hebben, vliegen vangen,
aftroeven, het laatste woord hebben. Dat is niet ontspannend. De reden waarom
mannen niet met vrouwen kunnen omgaan is dat ze die willen versieren, wat in feite op
hetzelfde neerkomt. Er zit altijd een prestatiegericht element bij. En een eenmaal
versierde vrouw mag niet slimmer of beter zijn en zelden het laatste woord hebben. Het
gebeurt dus niet zelden dat de afspraak elkaar meer vrij te laten uitmondt in gezeur dat
je al weer weggaat, dus in beperking van de vrijheid die je zojuist 'gekregen' hebt. Je
mag niet weg als hij thuis blijft. Je mag eigenlijk ook niet met iemand anders naar bed,
merk je tot je verrassing, terwijl hij het eindelijk - wèl van jou mag!
Elkaar meer vrijlaten betekent voor hem dat hij méér vrijheid mag dan jij en ook dat jij
jouw gebruikmaking van jouw vrijheid moet aanpassen aan de zijne.
Wat doe jij met jouw nieuwe vrijheid van elkaar meer vrijlaten? Je kunt mannen ver-
sieren of naar de kroeg gaanof naar de film of naar de volkshogeschool, of naar oude