De Bonte Was, FEMINIST 2, Amsterdam 1977
reakties op Feminist 1
21
Het verloop
De bekendste projekten van het feministies teater op het tema van de nieuwe identiteit
van de vrouw zijn: 'Gooi geen oude schoenen weg, voordat je nieuwe hebt'. 'De
feministiese karrière', en 'Mannen zijn ook mensen'. In al deze projekten staat de vrouw
met de alter-
natieve levensstijl centraal. De aktrices spelen personages die in de eerste plaats goed
voor zichzelf kunnen opkomen, socialistiese en marxistiese opvattingen hebben (dus
erg abstrakt en 'dialekties' denken) en om hun rol nog overtuigender te maken in
sommige gevallen wel eens lesbies zijn. De tekst van deze rollen ligt niet vast, want
deze zijn, zoals al eerder gezegd op basis van improvisatie tot stand gekomen. Het is
dus geen kwestie van instuderen meer, maar een kwestie van inleven. We spelen in
feite niet meer, we zijn het, - verkondigen ze.
Al van het begin af aan merkte ik dat het niet makkelijk voor me was me in de nieuwe
rol in te leven. Daarvoor was aan de ene kant kennis nodig van maatschappelijke
strukturen, die je via allerlei maatschappijkritiese boeken moest opdoen en aan de
andere kant kennis van je 'eigen belevingswereld', die via de improvisaties naar buiten
hoorde te komen. Ik kwam erachter dat deze twee nauwelijks op elkaar aansloten, dat
het twee totaal verschillende werelden waren. Toch slaagde een deel van de aktrices
erin deze nieuwe rol heel overtuigd te spelen. Zij hadden zich dan ook de hoofdrollen
toegeëigend. Dat waren echter voornamelijk aktrices die in het mannenteater al wat
belangrijker rollen te spelen hadden gehad. Zij waren dus wat meer geoefend. Maar ik
die bij het mannen teater alleen een 'figurantenrol' had gespeeld legde weinig talent
aan de dag voor deze rol. Ik moest dus wel een slechte aktrice zijn.
De talentvolle aktrices van het feministies teater ondervonden na enige tijd dat grote
groepen aktrices niet echt meededen. Ze vonden dat ze in moesten grijpen. Ze gingen
kursussen instellen waaronder improvisatielessen en literatuurbegeleiding om alsnog
die grote groep slechte aktrices mee te krijgen. Want hoe groter het teater hoe
overtuigender het overkomt.
Voor mij waren deze kursussen echter energieverspilling: mijn probleem met de
inleving bleef even groot. Ik begreep maar niet waarom abstrakt taalgebruik meer met
mijn bewustwording te maken had dan praten over dingen van alle dag. Bovendien
begreep ik niet wat mijn 'eigen belevingswereld' nu precies voorstelde. Ik kon hem niet
ontdekken. Ik was toch mijn hele leven al aktrice geweest bij het mannenteater? Waar
zou dan die 'eigen belevingswereld' vandaan moeten komen? Vaag besefte ik dat het
tonen van mijn 'eigen belevingswereld' een kontinuering van mijn traditionele
vrouwenrol impliceerde. Maar misschien begreep ik dat verkeerd. In het feministies
teater schenen daar geen moeilijkheden over te bestaan, dus gaf ik mezelf maar weer
de schuld. Soms dacht ik weleens aan die groep slechte aktrices die zomaar de
traditionele rol van de rivale hadden opgegeven. Het feit dat ze dat durfden vond ik
heel moedig, maar wat ze verder deden te beperkt; rollen moeder-kind en terapeute-
patiënt had ik immers al vele malen binnen het mannenteater gespeeld.
Het ging erop lijken dat het willen spelen in het feministies teater me nog onzekerder
maakte. Het versterkte mijn onrust en ondermijnde steeds meer mijn zelfvertrouwen.
Intussen bleven de talentvolle aktrices veel reclame maken voor hun teater, waardoor
steeds meer nieuwe leden zich aansloten. De kursussen liepen over het algemeen
goed en de programmaboekjes verkochten boven alle verwachting. Er was bijna
niemand meer die niet op de hoogte was van het bestaan van het feministies teater.
De speelbreeksters
Er bleef echter een grote groep aktrices over die zich niet inschreven voor de
bijscholingskursussen. De meest geïnteresseerden kwamen af en toe wel eens op een
repetitie, maar vielen op door hun weinig entoesiaste gedrag. Voor hen stond het
langzamerhand vast dat het feministies teater niets bijdroeg aan het opheffen van onze
 |
 |
 |
 |