FEMINIST 3, teksten Anneke van Baalen & Marijke Ekelschot, Illustraties Annet Planten.
Amsterdam 1982, De Bonte Was
13
iemand iets persoonlijks wil weten en wat dan en dat ze hier gekomen is om iets te leren
en niet om een soort groepshuwelijk te sluiten. Maar ja, dat soort tegenwerping is niet
gemakkelijk als duidelijk gemaakt is dat je eigenlijk hopeloos ouderwets bent als je niet
meedoet en dat je waarschijnlijk nooit een goed docent/ziekenverzorgster/verpleegster/-
maatschappelijk werkster wordt als je het verdomt.
De institutionele dreiging van de selektie - 'je hebt niet de goede attitude' - is levensgroot
aanwezig. Waar nog bij komt dat de meeste meisjes van een dergelijk verhaal angstig
worden, maar dat de meeste jongens het wel interessant vinden, die belofte van spanning
en sensatie.
En zo start dan ook meestal het groepsproces met het graven naar 'normen en waarden':
'Wat vind je van seksualiteit, hoe beleefde je je puberteit, ben je wel eens jaloers, wie van
de groep vind je het aardigst, je komt wel agressief op me over, als je niets zegt werk je
niet mee, je maakt de indruk dat je ons niet serieus neemt, wie van de groep zou je
meenemen naar een onbewoond eiland, kan je wel tegen kritiek, laat jan-paul nu eens
uitpraten, je komt wel erg dominant over, wat voel je als je met je werkstuk bezig bent, ik
heb niet het gevoel dat je dat echt vanuit jezelf zegt, jij kunt de mening van anderen niet
respekteren, waarvoor sluit je je toch af, hoe was het vroeger bij je thuis, hoe voelde je je
toen je de groep voor het eerst zag... ?'
Spanning, emoties, stiltes, huilbuien, vluchtende meisjes die door een groepslid er weer
bijgehaald worden, uitstoting door de groep van degenen die niet meedoen, tientallen die
de opleiding verlaten omdat ze niet mee willen doen en verwarring, verwarring en nog
eens verwarring - de spagaat waarin de meeste vrouwen op dit soort opleiding zitten
wordt tot een onuitwarbare pirouette. Zij worden beheerst via technieken die ze zelf
zouden moeten aanleren om in hun betaalde werk anderen te kunnen beheersen; ze
moeten kiezen tussen persoonlijk aardig gedrag en onpersoonlijk omgangsgedrag -
tussen zich écht verdiepen in anderen en leren doen alsof.
Als ze op morele of politieke gronden beslissen om niet meer mee te doen en van de
opleiding af te gaan worden ze werkeloos. Het betaalde werk dat vrouwen via niet
geterapeutiseerde opleidingen kunnen krijgen is minimaal.
Terug naar de vrouwenbeweging
Het zou voor de hand moeten liggen dat de vrouwenbeweging de aangewezen beweging
is om tegen het via het groepsproces geïnstitutionaliseerde ingrijpen in het persoonlijk
leven van vrouwen op te treden. Het zou voor de hand kunnen liggen dat de vrouwenbe-
weging steun mobiliseert in het verzet van vrouwen tegen het groepsproces, en tegelijker-
tijd in het oplossen van die verwarring of vrouwen nu wel of niet een opleiding willen vol-
gen om de rest van haar leven ekonomies onafhankelijk van eventueel gaande en komen-
de mannen te kunnen doorbrengen.
Welke vrouwenbeweging, is dan de volgende vraag. Want - zoals we al in het begin van
dit artikel zeiden - grote delen van de vrouwenbeweging zitten vol met vrouwen die in
 |
 |
 |
 |