van Baalen, Ekelschot, Harmsen en van Leeuwen, ZUSTERSCHAP EN DAARNA, geschiedenis van het
radikaal feminisme adhv tien jaar Amsterdamse Vrouwenkrant. Amsterdam 1982, de Bonte Was
hoofdstuk 4, MENENS
77
enige manier om enige aansluiting van de artikelen op elkaar te krijgen, dus dat
niet in het ene artikel een lijnrecht tegenovergestelde opvatting zou komen naast
een ander artikel. Keihard gewerkt werd er dan op zo'n avond. Niet langer dus
eindeloos gezeik over onbenullige klusjes om het politieke tot het laatst te bewa-
ren. Al die klussen bleken ineens ook heel goed met haar drieën tussendoor ge-
regeld te kunnen worden.' Dat was dan de krant. Maar hoe liep het verder met al
die Vrouwenhuisaktiviteiten?
In de woongroepdiskussie van september 1980 had de 'oude' garde nog één jaar
genomen om het Vrouwenhuis nieuw leven in te blazen; de maanden maart en
april waren de drukste en aktiefste Vrouwenhuismaanden uit de geschiedenis
geworden. Maar het bleek een illusie dat dit door zou zetten. De maand mei brak
aan en daarmee de traditionele leegloop; pogingen om stakingskomitees op 13
juni in grote getale naar een nieuwe plannendag te halen mislukten - slechts 7
groepen verschenen. Overal in het land bleek de teleurstelling over het verlies
van de staking en van de Binnenhof-blokkade moeilijk te verwerken. En terwijl de
20 vrouwen van het landelijk stakingskomitee zich gezusterlijk over Vrouwen-
krant 74/75 bogen, begon het er steeds meer op te lijken dat veel vrouwen ei-
genlijk hun er de schuld van wilden geven dat de manschappelijke politiek niet
voortbracht wat de vrouwenbeweging wilde. In een Socialisties-Feministiese vi-
sie verscheen een koude-oorlog-scheldpartij; in een vrouwenkafee werden dito
leuzen op toiletten geschreven, ook in en rond het Vrouwenhuis verschenen al-
lerlei varianten op het tema 'De Bonte Was ophangen', een Arnhemse groep pro-
beerde alle stakingskomitees bijeen te krijgen op 'kritiek op het landelijk sta-
kingskomitee', en de Strijdijzers verlieten het Vrouwenhuis. Maar niets van die
ontwikkelingen is terug te vinden in het zomernummer van de Vrouwenkrant. Op-
gedrongen moederschap is het hoofdtema. Na alle partijpolitieke belevenissen
nu weer eens een radikaal-feministies nummer: stukken over de tirannisering van
vrouwen met kinderen door onderwijsinstanties, het schhrijnende verslag van een
vrouw die vanaf haar dertiende via het verbieden van abortus tot een 'moeder'
werd gebombardeerd door de instanties die zich over haar afgestane kind gin-
gen buigen. In het redaktioneel van deze krant, waarvan de inhoud er niet om
liegt schreef de redaktie: 'Het meest verontrustend is hoe de oude moeder-
schapsideologie verstopt in zogenaamde feministiese teorieën de vrouwenbewe-
ging binnensluipt. Lees daarover het lange artikel over Adriënne Rich 'Uit vrou-
wen geboren' ... Een boek dat in 1976 in Amerika verscheen en daar een bestsel-
ler schijnt te zijn en dat in Nederland sinds de vertaling in 1979 van uitgeverij
Sara, dezelfde kant op lijkt te gaan. Het is dan ook een internationale ontwikke-
ling die zich afspeelt, zoals ook bleek uit het gesprek dat we met de Duitse vrou-
wen van Emma hadden.' Het stuk over Rich heeft als titel 'De seksuele revolutie
van het moederschap'. Het eindigt met: 'De overeenkomst tussen de teorie van
Adrienne Rich en de fascistiese ideologie, voorzover die zich uitdrukt in de 'ver-
heerlijking' van de vrouw-als-natuur, moet voor de vrouwenbeweging een waar-
schuwing zijn dat deze nieuwe teorie in feite volledig reaktionair is. Gebruik ma-
kend van de seksuele revolutie jaagt Rich vrouwen onverbiddelijker dan ooit te-
voren in de geschiedenis is gebeurd, terug in de "gevangenis van haar lichaam".
De mate waarin Rich-achtige teorieën onder de namen als "lijfpolitiek" of "sek-
suele politiek" bijvoorbeeld via de Socialisties Feministiese Teksten van uitgeve-
rij Sara allerlei vormen van vrouwenonderwijs aan het binnenstromen zijn, vind ik
heel griezelig. Ik hoop dat een rationele diskussie over deze trend degenen die
dit soort teorieën aanhangen tijdig tot bezinning kan brengen.'
Vooral dit artikel bracht een schok teweeg bij veel vrouwen. Dat was al gebleken
bij het voorlezen ervan in de tuin van het Vrouwenhuis op een warme zomera-
vond. Doodstil was het en voor degenen die het boek van Rich ooit mooi gevon-
 |
 |
 |
 |