Anneke van Baalen en Marijke Ekelschot, TEGENNATUURLIJK, Amsterdam 1985, De Bonte Was
35
geval op die jongens die in de abortusdemonstratie van 1973 ‘Biesheuvel blijf met je handen
van mijn lijf’ riepen. Maar dan hoop ik wel dat ze hun baarden afscheren – dat doen wij
tenslotte ook al duizenden jaren!
September
Om de een of andere reden heeft zich in mij vastgezet dat ik hier over De Natuur schrijf.
Over het vorige stukje kon ik immers nadenken temidden van dennebossen en heidevelden;
de meanderende beek leidde mijn gedachten; de geur van phloxen doordrenkte mijn
schrijfpapier. Dat is leven, dat is schrijven. De rest is burokratie en taakvervulling.
Hier in de stad hebben ze tijdens onze afwezigheid vier iepen tot op de stam weggekapt,
terwijl we net een raampje hadden gemaakt om tijdens het ontbijt naar ze te kijken. Vandaar
dat ik zo blij ben als het blad van Natuurmonumenten in de bus valt. ‘Ha, voor mijn stukje!’
roep ik, en inderdaad, er staat een heel interessant artikel in. Over korhoenders, die -
vanzelfsprekend - in een natuurgebied zitten. Ze blijken bovendien wetenschappelijk zeer
relevant. Wat is namelijk het geval? Met de korhoenders, schrijven de onderzoekers
bezorgd, gaat het heel slecht. ‘Zij kunnen eigenlijk geen extra “druk” meer verdragen, en
onderzoek, ook wetenschappelijk bezien, lijkt niet meer verantwoord.’ Dit is een rare zin,
maar de bedoeling is duidelijk: de dieren met rust laten, niet onderzoeken.
Zo gemakkelijk laten wetenschappelijke onderzoekers zich echter het brood niet uit de mond
stoten. In de kop van het artikel vermelden zij dus: ‘Veldbiologies onderzoek als laatste
redmiddel’. Ze gingen dus de korhoenders niet lastig vallen, ze gingen ze redden. Daartoe
moesten ze hen wel vangen en kleine radiozendertjes omdoen: hoe konden de dieren
anders vertellen wat ze wilden? Deze kleine overlast werd ruim gerechtvaardigd door het
resultaat.
‘Duidelijk is geworden dat de eisen die het korhoen aan de landbouwgronden stelt, beslist
niet parallel lopen
met de eisen van de moderne boer.’ Helaas heeft men er niet tijdig aan
gedacht de boeren uit Nederland te verwijderen; in Schotland doen de korhoenders het dan
ook volgens de onderzoekers veel beter (zie daarover K. Marx, Het Kapitaal, hoofdstuk 24).
Maar het veldbiologies onderzoek is daardoor niet verslagen. Het laat zich eenvoudig door
geen enkele vorm van determinisme ontmoedigen. Dat blijkt ook uit de volgende zin:
‘In een aantal gevallen waren de favoriete fourageerplekken onbereikbaar omdat de jongen
gedurende de eerste dagen niet over greppels en sloten konden of wilden komen.’
Als het jonge korhoen al een vrije wil zou kunnen hebben, waarom dan de moderne boer
niet? Die krijgt dan ook enige kolommen aanwijzingen over bemesting, bermaanleg en
waterbeheer, die samengevat worden in de krachtige konklusie: ‘herintroduktie van het
gehele oude landbouwsysteem’.
Tja. Later onderzoek zal moeten uitwijzen of de moderne boer die herintroduktie niet kon of
niet wilde uitvoeren. Het korhoen is in Nederland tot uitsterven gedoemd - nooit zullen we
weten wat die jongen bezielde toen ze aan de rand van die greppel bleven steken.
Oktober
Vanzelfsprekend probeer ik deze Natuurbeschouwingen zo gezellig mogelijk te houden. Ik
blijf daarbij echter afhankelijk van de kulturele omgeving. Om de hoek blijft loeren dat De
Natuur onder het kapitalisme in het algemeen en deszelfs krisissen in het bijzonder, vrouwen
als een zwaard van Damocles boven het hoofd hangt. Kerk, keuken en kinderen -
tegenwoordig samen ‘kostwinnersbeginsel’ genoemd - worden geschraagd door bestudering
 |
 |
 |
 |