de Bonte Was, FEMINIST (1), Amsterdam 1977, De Bonte Was
22
En zullen die vrouwen het feminisme nu naar buiten gaan vertegenwoordigen, terwijl het echte
feminisme steeds onzichtbaarder wordt?
En het is zo moeilijk uit te leggen. Vrouwen zijn geneigd om emotioneel en moralisties te denken
('waarom mag ik geen geld verdienen met iets wat ik leuk vind'), maar niet politiek. Ik geloof dat
slechts weinig vrouwen zich realiseren (ook marxistiese niet), dat geld werkelijk de grondslag van
deze maatschappij is, zowel organisatories - de wetten van het kapitaal - als psychologies - het
warenfetisjisme (om in wanhoop over zoveel onbegrip dan maar eens marxistiese termen te
gebruiken). De mannenorganisaties die deze maatschappij bepalen zijn te onderscheiden in twee
groepen: die van het kapitaal (de ondernemingsgewijze produktie) en die van de overheid; beide
met burokratiese apparaten die al hun deelnemers in een ijzeren kooi van voorschriften en
gedragskoden insluiten. Deze organisatiegroepen werken voor een deel tegen elkaar in, maar
meestal, in belangrijke zaken zeker, werken ze samen en versterken ze elkaars macht (kijk maar
hoe de Utrechtse president van de rechtbank de stakingen saboteerde). Alles waar geld te verdienen
valt zit binnen één van deze organisaties. Waar, wanneer en zolang je geld verdient wordt in ieder
geval je gedrag, maar dikwijls ook je innerlijke houding, bepaald door de eisen van de organisatie.
De idee dat een organisatie in het patriarchaal-kapitalistiese systeem tot doel zal hebben de
bevrijding, dus de gezamenlijke macht van alle vrouwen te bevorderen lijkt mij vooruit gezien al
uiterst gering.
De keuze: feminisme als beroep, of niet, is de keuze voor de soort beweging die je wilt. De
praatgroepen- en vrouwenhuisbeweging berust op het idee van afscheiding - om sterker te worden;
vrouwen onder elkaar kunnen op een niet-maatschappelijke manier met elkaar praten en werken en
zo nieuwe gedachten, nieuwe gevoelens en nieuwe werkmetoden ontdekken.
Geprofessionaliseerd, betaald feminisme is wezenlijk feminisme-met-mannen: het is niet los te
maken van de wetmatigheden van de mannenmaatschappij En daarom hoort naar mijn gevoel
beroepsfeminisme alleen tot de vrouwenbeweging in de ruimste zin van het woord, zoals ook
gemengde organisaties als MVM, Dolle Mina en de vrouwenorganisaties van de politieke partijen
erbij horen; maar zij horen niet bij het radikaal feminisme. Radikaal feminist ben je in vrije tijd,
zolang en voor zover je je hebt losgemaakt van maatschappelijke, door mannen bepaalde situaties.
Alleen in feministiese situaties kun je feministies denken, voelen en handelen.