A.C. van Baalen & M.C.F.Ekelschot, Geschiedenis van de Vrouwentoekomst. Amsterdam 1980, De Bonte Was
Hoofdstuk 12 De laatste trends in manschappij en vrouwenbeweging
258
weggedaan. Er worden werkelijk waar vrouwen op straat gezet die nog bijna helemaal goed
zijn, vrouwen waar onze toen nog ongehuwde vaders dertig, veertig jaar geleden een moord
voor zouden hebben gedaan: zo mooi zien ze er vaak nog uit. Maar net als autoos,
geluidsinstallatie, en herenkostuums worden zij steeds sneller afgedankt en ingeruild voor de
nieuwste modellen.'
Vrouwenhaat en nieuwe vrouwelijkheid
Al deze tendenzen zijn voor vrouwen buitengewoon verwarrend. Formeel hebben ze recht op
betaald werk, een eigen inkomen, een eigen leven, gelijk loon voor gelijke arbeid - en in
werkelijkheid worden er iedere dag weer honderden vrouwen 'werkloos' - dat wil zeggen dat
zij feitelijk naar het onbetaalde werk worden verdreven.
Dit uitstotingsproces van vrouwen uit het betaalde werk (uit de manschappij dus) gaat, net
zoals in alle vorige perioden waarin we dat hebben zien gebeuren, gepaard met openlijke
vormen van vrouwenhaat. De druk op vrouwen om onderworpen, zacht en 'vrouwelijk' te zijn
wordt groter, de agressie tegen zelfstandige vrouwen neemt toe. Voor een deel neemt deze
vrouwenhaat seksuele vormen aan: vrouwen worden murw gemaakt met films, tijdschriften
en boeken waarin ze als willoze voorwerpen worden vernederd. In softe en harde porno
worden de grenzen van wat mannen allemaal met vrouwen kunnen doen steeds verder
verlegd.
Voor een ander deel wordt de vrouwenhaat uitgedrukt in agressie tegen feministen. Net
zoals tijdens de eerste golf worden feministen door vrijwel alle media afgeschilderd als
agressieve manwijven; nieuw is dat feministen nu agressieve lesbiese manwijven zijn
geworden. En, zoals een mannelijke Dolle Mina onlangs nog in een weekblad verklaarde: als
vrouwen lesbies worden is dat een misdaad tegen de mensheid, want dan zou de mensheid
uitsterven! Dat is niet gering, om vrouwelijke homoseksualiteit gelijk te stellen met
oorlogsmisdaden.
Het effekt op vrouwen van al deze agressie is niet zo gunstig: juist omdat ze een beetje hoop
hadden gekregen op een beter leven dan hun moeders gehad hadden. Voor alle vrouwen
individueel rijst het probleem hoe ze de door de vrouwenbeweging opgeëiste rechten kunnen
veroveren, zonder de op de feministen gerichte agressie over zich heen te krijgen. Voor
jonge, goed opgeleide middenklassevrouwen ligt er een oplossing tamelijk voor de hand: de
nieuwe vrouwelijkheid. Een vrouw die deze oplossing gekozen heeft beeldt uit dat zij een
bevrijde vrouw is. Dat betekent dat zij aan mannen laat zien dat zij het feminisme al achter
de rug heeft. Zij stáát op bepaalde rechten: gelijkwaardige behandeling door mannen,
seksuele vrijheid, huishoudelijke hulp van mannen; daarbij heeft zij de héle
vrouwenbeweging achter zich staan - maar zij hoort niet bij die feministen die voor verdere
bevrijding van vrouwen tegen mannen vechten; zij wijst mannen niet af, omdat zij er zoveel
kent die een uitzondering zijn.
De groep vrouwen die zich deze oplossing kan permitteren is in feite vrij klein. Er is namelijk
een minimum aan ekonomie se onafhankelijkheid voor nodig, dat wil zeggen een opleiding
voor een beroep dat nog wel een plaats op de arbeidsmarkt kan verschaffen.
Tot voor kort waren dat vooral die beroepen die met het 'werken met mensen' te maken
hadden, die onder invloed van de vrouwenbeweging waren omgevormd tot het 'werken met
vrouwen'. Vrouwen die het feminisme achter zich hadden hadden daar enige tijd het
monopolie op; wij zullen zien dat ook dat vermoedelijk geen blijvende zaak is.
Afgezien daarvan is ook de bevrijde vrouw niet immuun voor de op alle vrouwen
uitgeoefende druk om zich vrouwelijk te gedragen. Het gevaar dat zij voor een feministe
aangezien zal worden en als zodanig behandeld, blijft immers voortdurend bestaan. Steeds
zal zij moeten blijven bewijzen dat ze een echte vrouw is. Naarmate zij ouder wordt, is
innemend gedrag en een verzorgd uiterlijk (verzorgd naar nieuwe normen dan: wel
oogschaduw en gehenna'd haar, geen lippenstift en rouge) niet meer voldoende. Uiteindelijk
kan ze haar vrouwelijkheid slechts op één manier bewijzen: door een kind te baren.
 |
 |
 |
 |