Anneke van Baalen en Marijke Ekelschot, TEGENNATUURLIJK, Amsterdam 1985, De Bonte Was
47
Het bleek dus dat racisme op merkwaardige wijze getransformeerd kon worden tot iets wat witte
mensen in hun kindertijd was 'aangedaan'; tot iets waar witte mensen traumatiese slachtoffers van
waren, vol met 'oude pijn'. Verdere navraag leerde ons dat het co-counselen niet alleen 'een
techniek' is om 'oude pijn te ontladen', maar dat er een hele beweging achter die term schuil gaat
'de herwaarderingscounselgemeenschap', ook wel 'co-counselgemeen-schap' geheten. Beweging
is een te klein woord; het is een internationale organisatie, waar-van de mannelijke topleider,
Harvey Jackins, in Amerika zetelt.
Opvallend was dat bijna alle vrouwen die wij vroegen of ze iets van de co-counselbeweging
wisten, benadrukten dat zij het 'gewoon als een techniek' beschouwden. Of ze nu wisten dat het
een centraal geleide organisatie is, die geen kritiek en diskussie toestaat, of niet, ze maakten de
indruk te denken dat 'een techniek' helemaal niets met politiek te maken heeft. Soms
rechtvaardigden ze die uitspraak merkwaardigerwijs met 'het persoonlijke is politiek' 'Het
persoonlijke' zou door alle echte politieke bewegingen – van vakbonden en politieke partijen tot en
met aktiegroepen - verwaarloosd worden. De co-counselbeweging richtte zich op 'het persoonlijke'
en leverde daarmee per definitie goede politiek. Die echte politieke bewegingen waren per definitie
onderdrukkend omdat ze niets aan 'het persoonlijke' zouden doen, je niet serieus nemen. Een
organisatie als de co-counselbeweging die aandacht voor individuele gevoelens aanbood, leverde
volgens hen daarmee automaties bevrijding: zo maar vanzelf was die organisatie dus ook heel
links, of heel feministies, of heel antiracisties of wat je maar wilt.
Wij zullen proberen om dat misverstand uit de wereld te helpen door te beschrijven hoe die
organisatie in elkaar zit en wat zijn programma is. De leden van die organisatie en de verdedigers
van het co-counselen denken namelijk misschien zelden na over politiek, maar de leider, Harvey
Jackins, doet niet anders. Als je eenmaal geschriften van de co-counsel gemeenschap in handen
hebt komt zijn politieke programma daaruit heel duidelijk naar voren.
Het hoofdpunt is het ontwikkelen van LEIDERSCHAP. Neerslag van dat hoofdpunt kan je ook
vinden in Katijf, namelijk in de serie Doet leiden lijden, over het nieuwe leiderschap dat de
vrouwenbeweging zo nodig zou hebben. Dat leiderschap is nodig voor het tweede punt, namelijk
VERZOENING TUSSEN ONDERDRUKTEN EN ONDERDRUKKERS.
Moedeloosheid en terapie
Als je tegen linkse of feministiese of antiracistiese mensen zou zeggen dat ze zich onder leiding
van een meneer uit Amerika en zijn vertegenwoordigers in Nederland, met konservatieven,
seksisten en racisten moeten gaan verzoenen tegen betaling, dan zouden ze je waarschijnlijk raar
aankijken. Als je precies hetzelfde zegt en je noemt het terapie (genezing van 'oude pijn' dan ook
nog), dan melden er zich zo veel aan, dat er wachtlijsten gevormd moeten worden.
Dat mensen uit aktiegroepen en verzetsbewegingen wel eens moedeloos worden omdat de
overwinningen in de richting van gewenste veranderingen zo zeldzaam zijn, is heel begrijpelijk.
Tegelijkertijd hebben liberalen in zoverre gelijk als ze waarschuwen dat al die teleurstelling en
machteloosheid het risiko in zich draagt, dat 'links' zich ineens gaat identificeren met sterke,
kwaadaardige leiders, zeker als die beloven dat zij ook kleine leidertjes mogen worden. (De
liberalen vergeten echter dat ze ook aan dit proces meedoen door te weigeren zich te verzetten
tegen uitbuiting en onderdrukking.)
Je zou ook kunnen zeggen dat linkse mensen altijd labiel zijn, omdat ze naar een betere toekomst
toewerken waarvan niemand het bestaan kan bewijzen. Ze hebben geen houvast aan het
bestaande, want dat moeten ze juist bestrijden. Naarmate er meer te bestrijden valt en de
gewenste toekomst meer uit het zicht verdwijnt, zijn er dan ook steeds meer linkse mensen die
zich 'niet goed voelen'. En dan komt Harvey Jackins en die zegt dat dit allemaal te genezen valt:
'lf any one individual reclaims her or his power and moves, that one individual can guarantee the
future of the world' (PT 46,7) is de belofte. Die 'power' is 'de oneindige intelligentie' die niet goed
zou werken omdat het 'geniale individu' in vroegere tijden 'pijn' ('distress') heeft opgelopen en
allerlei gedrags-'patronen' ('patterns') is gaan ontwikkelen om die 'pijn' niet meer te voelen.
Als die 'pijn', aldus Jackins, alsnog 'ontladen' wordt verdwijnen de 'patronen' en komt de 'van
oorsprong geniale mens' weer tevoorschijn. De verstoringen van de mens die volmaakt geboren
 |
 |
 |
 |