van Baalen, Ekelschot, Harmsen, van Leeuwen, ZUSTERSCHAP EN DAARNA
, geschiedenis van het radikaal
feminisme adhv tien jaar Amsterdamse Vrouwenkrant. Amsterdam 1982, de Bonte Was
Hoofdstuk 1, GROTE VERWACHTINGEN
19
van de vrouw maar ook monumentenjaar èn ook nog het heilige jaar. We hebben
ook nooit iets voor onszelf.' Het jaar van de vrouw bleek niet alleen een terugke-
rend onderwerp van gesprek tijdens de produktie op zondagmiddag, maar ook
een terugkerend tema voor artikelen gedurende het hele jaar 1975.
Maar eerst iets over de andere tema's. Te beginnen bij nummer tien over 'presta-
ties en prestige'. Was er voor vrouwen wel ergens eer aan te behalen? Het ant-
woord in deze Vrouwenkrant was: nee. Alles wat vrouwen doen dient immers al-
leen maar tot verhoging van het prestige van mannen? Dát is zichtbaar, wat vrou-
wen doen niet. Eén van de schrijfsters stelt dat het enige wat bij vrouwen 'telt'
hun seksualiteit is, je bent pas ècht vrouw als je 'geneukt kunt worden': maar
'vrouwelijkheid is niet te verkrijgen vanuit jezelf, het is iets wat je verkrijgt door de
man.' En het artikel besluit met: 'Het probleem is pas opgelost wanneer vrouwen
elkaar tot vrouwen kunnen maken en erkennen zonder de ontmaagding als mar-
katiepunt daarvoor te nemen. (Dit zou de grootste prestatie van het feminisme
zijn.)' En elders: 'Waar het op neer komt is dat vrouwen ervoor zorgen dat man-
nen de wereld in kunnen gaan om iets te presteren. Het enige dat mannen bij zin-
nen zou kunnen brengen is een staking van de verzorging door vrouwen, moe-
ders, hospita's etc.' maar, 'om een staking te laten lukken moet er een gevoel van
grote saamhorigheid zijn en vertrouwen in elkaar.' En 'om dit te voorkomen heb-
ben de mannen een werkelijk opmerkelijk prestatie geleverd, nl. er zorg voor ge-
dragen dat vrouwen elkaar om de donder niet vertrouwen.'
In het volgende nummer, dat als tema 'vooroordelen' had, kwam het 'verdeel en
heers' opnieuw aan de orde. Duidelijk werd dat voor- en waardeoordelen alles te
maken hebben met de maatschappelijke orde èn met de handhaving daarvan.
Het leuke van die tema's was - en dat valt ook op bij komende kranten - dat ze
niet echt strak gehanteerd werden. Soms was er maar één stukje bedacht over
'het' onderwerp en stond de rest van de krant vol met allerlei andere zaken. Een
gevarieerd geheel dus, met, net zoals in de 'vroegere' Vrouwenkranten uit de
praatgroepentijd, pogingen om diskussies te starten, met persoonlijke ervarin-
gen, techniese onderwerpen (de werking van de vierslagmotor!), boekbesprekin-
gen, gedichten, verzinsels en overpeinzingen. Ook waren er stukken over hoe
het verder moest met de beweging. Bijvoorbeeld een stuk van een Rooie Vrouw,
die zich heen en weer geslingerd voelde tussen de klasse- en seksetegenstellin-
gen - 'welke politieke keuzes moet je maken als je voor afschaffing van de ploe-
gendienst bent en de IJmuidense vrouwen eisen op dat moment dat vrouwen ook
's nachts moeten kunnen werken?'
In de volgende krant 'Partij of beweging': 'Wordt de vrouwenemancipatie zoiets
als Nieuw Links of wordt het zoiets als Provo? Beide denklijnen zijn nu nog verte-
genwoordigd en nu is het nog mogelijk om te kiezen. Naarmate je zo'n ideologies
konflikt naar de toekomst verschuift zal het konflikt scherper worden.'
In nummer 12 dook de homo/hetero diskussie weer op: 'Misschien hebben wij in
onze onderdrukking wel een soort "Ook Gij, Brutus"-komplex ontwikkeld. We lo-
pen gewoon te wachten tot 'het weer gebeurt", de homo's tot de hetero's ze weer
eens laten vallen (zie je wel, ze doen het weer), (en dat gebeurt natuurlijk ook wel
eens), de hetero's tot ze weer het gevoel krijgen dat óók hier, etc. (en dat gebeurt
natuurlijk ook wel eens), maar dat zullen we dan toch af moeten Ieren, want laten
we het voor de zekerheid nog maar weer eens duidelijk stellen, vrouwen hebben
geen leven, en tenzij we een klassebewustzijn ontwikkelen en inzien dat we aar-
dig moeten zijn voor elkaar, zullen we het nooit krijgen ook.' In latere kranten
kom ik steeds meer stukjes tegen over het hetero- maar vooral het homogebeu-
ren. En er vindt een verschuiving plaats, in die zin dat ze eerst nog gaan over les-
bies zijn als al dan niet een politieke keuze, maar na verloop van tijd steeds meer
over persoonlijke gevoelens - hoe het is om te ontdekken dat je op vrouwen valt