de Bonte Was, FEMINIST (1), Amsterdam 1977, De Bonte Was
16
revolutie in het voordeel van mannen: het voor hen zo belangrijke veroveren om het veroveren,
werd nu legitiem.
De feministen in de Verenigde Staten waren heel wat kwader dan wij hier. En dus ook heel wat
kreatiever (hoewel Dolle Mina in de V.S. een uitstekende naam heeft op grond van haar eerste
akties). Vanuit (het moderne) China namen ze een systeem van 'bitter-spreken' over: de
praatgroepen voor vrouwen. De Amerikaanse praatgroepen bestonden uit twee gedeelten, het eerste
deel om te klagen, en het tweede deel om te analyseren waarin je bevoorrecht bent door de
maatschappij zoals die is en waardoor je dus zelf bepaalde veranderingen niet wilt of tegenhoudt.
Het geheel was bedoeld om een gevoel van gemeenschappelijkheid èn woede los te maken over de
bij elkaar en jezelf ontdekte identieke onderdrukking; dit moest een startpunt zijn voor werken aan
vrouwenbevrijding. Helaas is dat laatste deel, analyseren waarin je bevoorrecht bent, bij de import
in Nederland totaal verloren gegaan: de feministiese groepen bij ons zijn vooral klaaggroepen
geworden (en dat is vanwege het verdeel- en-heers waarmee de mannen de vrouwen regeren al heel
politiek) maar doordat de meeste vrouwen in deze groepen tot nu toe niet onder ogen hebben willen
zien in hoeverre zij zelf meewerken de bestaande machtsverhoudingen in stand te houden, is een
verdere politiek-feministiese toespitsing van het praatgroepwezen uitgebleven: er kwam geen
krachtige feministiese voorhoedebeweging.
De praatgroepen werden een jaar na het Dolle-Mina-debacle in Nederland geïmporteerd door maar
een paar vrouwen; er ontstonden onafhankelijk van elkaar drie groepen. Die paar vrouwen die ze
opzetten waren op dat moment nog de enigen die het feminisme als revolutionaire beweging zaten
zitten en in elk geval niet meer wilden leven zonder feministies ideaal. Waar waren al die andere
feministen gebleven? Die zaten alweer thuis. Ze waren gauw teleleurgesteld, konden onvoldoende
inzicht opbrengen in het belang van het feminisme en hadden meer belang bij vasthouden wat ze al
hadden, bij vasthouden aan het bestaande dus; ze konden zich geen voorstelling maken van een
betere toekomst, kortom: ze vertoonden alle trekken van de psychologie van onderdrukten die een
resultaat is van onderdrukking. Een aantal van hen was bovendien bedreigd door man of vriend als
ze niet met het feminisme ophielden.
De praatgroep-idee was goed. Iedereen had er kennelijk op zitten wachten, want in anderhalf jaar
was er een bloeiende praatgroepbeweging die een aantal suksesvolle kongressen hield, op het eerste
waarvan tot het kraken van een vrouwenhuis werd besloten.
De praatgroepen en hun vervolgen (vrouwenhuizen, vrouwenkranten, De Bonte Was) hadden een
aantal gevolgen:
- feminisme is alleen mogelijk waar geen mannen zijn. De praatgroepen waren de eerste
feministiese groepering in Nederland die mannen weerde.
- met vrouwen onder elkaar leer je elkaar te zien - voor het eerst. Als alle onderdrukten hebben
vrouwen méér oog voor hun onderdrukkers dan voor hun mede-onderdrukten. Dit mechanisme
wordt in praatgroepen tenietgedaan.
- je kunt geen boek/blad over vrouwen meer openslaan, in geen vrouwengroep meer komen, of het
woord ervaring valt. Het nu algemene besef van de ervaring als niet vervreemdend leermiddel voor
vrouwen, is in Nederland geïntroduceerd en verbreid door praatgroepen. De erbij horende, eye-
openende kreet 'het persoonlijke is politiek' is zelfs tot een misbruikt cliché geworden.
Effekt nr. twee had op zichzelf weer een gevolg: vrouwen gingen van elkaar houden!
Wat houdt deze inmiddels ook tot cliché geworden kreet in?
- dat een aantal vrouwen inderdaad echt iets in vrouwen gingen zien
- een sfeer waarin plaats was voor begrip en tederheid
- er werd getroost en geknuffeld
 |
 |
 |
 |