A.C. van Baalen & M.C.F.Ekelschot, Geschiedenis van de Vrouwentoekomst. Amsterdam 1980, De Bonte Was
Hoofdstuk 6 De middeleeuwen
120
De Skandinaviërs waren in dit opzicht heel ondernemend. De Noormannen hadden een heel
handelsnetwerk opgezet in het noorden van West-Europa, langs de kusten van de Noordzee
en in het binnenland langs de grote rivieren. En passant veroverden ze zelfs Engeland nog
even, en ze voeren naar Groenland, IJsland en zelfs naar Noord-Amerika. Ze vestigden zich
in Normandië en tenslotte zelfs in Zuid-Italië en Sicilië; daar organiseerden ze een paar
generaties lang zulke machtige koninkrijken dat zelfs de paus er niet tegen op kon. De
Zweedse Vikingen trokken Rusland in en maakten daar overal rovers- en handelsvestingen;
zij 'handelden' in bont, hout en honing, maar vooral in vrouwen uit slaviese landen, voor de
harems van de islamitiese vorsten (daar komt het woord 'slaaf' vandaan).
Maar niet alleen in het noorden bloeide omstreeks 1000 de handel. De slavinnen waarin de
Vikingen handelden waren bestemd voor het Middellandse-zeegebied.
Venetië was de eerste van de steden in noord-Italië, die de oude handelsroutes weer
openden, en daardoor tot grote bloei kwamen. Zij zorgden voor de doorvoer van de
slavinnen en handelden ook in hout en ijzer; benodigdheden voor schepen en wapens, die
de islamieten voor hun strijd tegen de christenen nodig hadden. De noord-Italiaanse steden
gingen steeds meer ambachtsvrouwen en -mannen aantrekken, om ook zelf produkten voor
de handel te kunnen leveren.
Constantinopel, de stad die door de eerste christelijke Romeinse keizer Constantijn in het
oosten van zijn rijk was gesticht, was een belangrijk knooppunt voor alle handel met het
Verre Oosten: India en China.
Zo hadden de handelaars en zeevaarders in noord-Italië van allerlei mogelijkheden, dankzij
en ondanks de islamieten, die het hele gebied in het zuiden van de Middellandse Zee in hun
macht hadden. Maar om volledig van die mogelijkheden gebruik te kunnen maken moesten
ze toch zien die islamitiese zeerovers te verdrijven, en vaste voet zien te krijgen langs de
kusten van het Midden-Oosten.
Daarbij kwam de christelijke kerk weer goed te pas. Die was geheel bereid om de gelovigen
op te roepen het christendom te verbreiden en het graf van Jezus terug te veroveren op de
'heidenen'. Zo werden er schepen uitgerust en legers opgeroepen en ging iedereen op
kruistocht. Eerst werd gewonnen, later verloren: het heilig graf kon niet behouden blijven,
maar de heerschappij over de Middellandse Zee wel; en zo was de bloei van de noord-
Italiaanse steden verzekerd: een zo onstuimige bloei, dat er wel van een revolutie gesproken
wordt.
De tweede patriarchale wereldgodsdienst: de islam
De strijd van de west-Europeanen tegen hun zuiderburen woedde al eeuwen eerder, voordat
er maar een kruistocht te bekennen was. Het christendom was namelijk niet de enige
godsdienst, die broederschappen tussen mannen smeedde. Het christendom was wel in het
Midden-Oosten ontstaan, maar het sloeg alleen maar echt aan waar de Grieken en
Romeinen de stamverhoudingen hadden vervangen door onpersoonlijke
staatsverhoudingen; in Europa dus. In de gebieden van de oude stedelijke
landbouwkoninkrijken in het Midden-Oosten en noord-Afrika hadden de Helleense en
Romeinse heersers geen nieuwe maatschappelijke organisatie gebracht; ze hadden alleen
een belastingsysteem geïntroduceerd. Moeder-dochterclans waren daar nog belangrijk
gebleven.
Daarnaast leefden in de arabiese woestijn patriarchale nomaden, waar geen heerser greep
op had. Temidden van hen begon de nieuwe godsdienst, de islam. In het begin van de
zevende eeuw werd Mohammed - van wie niet veel meer bekend is dan dat hij de jonge
echtgenoot van een rijke koopmansweduwe was - door Allah geroepen om hem te dienen.
Die Allah was dezelfde als de Jahweh van de Joden en christenen. Het nieuwe was dat
Mohammed zijn profeet was en dat Allah hem inspireerde tot het schrijven van een nieuw,
heilig boek: de koran.
 |
 |
 |
 |