A.C. van Baalen & M.C.F.Ekelschot, Geschiedenis van de Vrouwentoekomst. Amsterdam 1980, De Bonte Was
Hoofdstuk 1 De eerste vrouwenbewegingen
16
De mannen vonden dat de deugdzaamheid van hun vrouwen al aangetast kon worden als ze
de zedeloze toestanden die op sommige plaatsen heersten, alleen maar zágen. Maar het
werkelijk verbeteren van die misstanden, het aan de kaak stellen van korruptie en laksheid,
dat bracht vrouwen toch wel helemaal buiten het hen toegewezen gebied.
Maar de flinksten zetten gewoon door. Zij werden bewogen door verontwaardiging over de
toestanden die zij aantroffen; b.v. dat iedereen het heel gewoon vond dat in een oorlog meer
soldaten stierven aan besmettelijke ziektes dan door kogels van de vijand (zoals Florence
Nightingale ontdekte). Maar zij twijfelden niet aan de juistheid van de grondslagen van de
samenleving. Net zoals Mary Wollstonecraft vonden zij ongelijkheid in bezit en macht
normaal. Anders dan Mary, aksepteerden zij ook de grenzen die aan hun eigen bestaan
gesteld waren. Natuurlijk overtraden zij de meest beperkende regels als het nodig was, maar
dat rechtvaardigden ze met het belang van de zaak; zij vielen niet de beperkingen zelf aan.
Sommigen kwamen daar wel heel dicht bij. Josephine Butler, een domineesvrouw die zich
het lot van de prostituees aantrok, is daar een voorbeeld van. Zij stuitte op de dubbele
moraal die vrouwen met sociale uitstoting strafte voor wat voor mannen normaal en zelfs
gezond gevonden werd. Maar omdat ze toch de opgelegde zogenaamde deugdzaamheid
van de vrouwen uit haar eigen omgeving te serieus nam, kwam ze nooit tot een begrip van
seksuele onderworpenheid en ekonomiese afhankelijkheid van alle vrouwen.
De vrouwen van de anti-slavernij-beweging in Amerika
In de Verenigde Staten was het wél zo dat burgervrouwen gingen tornen aan de beperkingen
die aan hen opgelegd werden. Zij ontdekten die beperkingen doordat ze zich gingen inzetten
voor de opheffing van de slavernij.
Negerinnen en negers hadden in de Verenigde Staten nog minder rechten dan wie dan ook
in de westerse wereld: zij waren slavinnen en slaven. Net zoals paarden en ezels waren zij
geïmporteerd om het werk op de katoenplantages te doen. Er waren zoveel mensen uit
Afrika ingevoerd omdat door de toenemende mechanisering gigantiese hoeveelheden
katoen verwerkt konden worden. Net zoals de lastdieren waren zij het eigendom van de
plantagehouders; er werd met hen gefokt en gekruist om betere arbeidskrachten te krijgen.
Er werd alleen voor ze gezorgd voorzover dat voordelig was voor hun bazen en verder
hadden ze geen enkel recht op een menswaardig bestaan. Ze werden verkracht, gemarteld
en gebrandmerkt.
De plantages waren vooral te vinden in de zuidelijke staten van Amerika. De noordelijke
staten waren moderner, daar was industrie.
De Verenigde Staten bestonden nog niet zo lang; de vrijheidsstrijd tegen de engelse
overheersers was pas een halve eeuw achter de rug en die strijd was gestreden met de
leuzen die later in de franse revolutie gebruikt zouden worden. De Verenigde Staten
beschouwden zich:zelf als demokraties en in de onafhankelijkheidsverklaring waren de
rechten van de mens - recht op leven, eigendom en het nastreven van geluk - als grondslag
voor de demokratie uitgeroepen. Slavernij was met een dergelijke grondwet natuurlijk
absoluut niet te verenigen. Tenzij - wat in de zuidelijke staten gebeurde - negers niet als
mensen maar als dieren werden beschouwd. Maar daar verzetten de progressieve,
noordelijke staten zich tegen: mensen met een andere huidskleur zijn ook mensen, zeiden
zij. En zo begon de Beweging tot Afschaffing van de Slavernij. In die beweging waren veel
vrouwen aktief, om dezelfde reden als waarom vrouwen in Europa zo veel aan liefdadigheid
deden.
In die beweging deden zij hun eerste stappen naar zelfstandigheid: met het schrijven van
pamfletten, het organiseren van bijeenkomsten, waar de moedigsten zelfs - O schande! - het
woord voerden. Zij waren ook aktief in het ondergrondse verzetswerk: zij hielpen ontvluchte
slaven onderduiken en organiseerden ontsnappingsroutes naar Canada.
Al die vrouwen vonden dat ze in de anti-slavernijbeweging volwaardig meedraaiden, tot zij
merkten dat zij zich vergisten. In 1840 was er in New York een groot kongres over de
 |
 |
 |
 |