A.C. van Baalen & M.C.F.Ekelschot, Geschiedenis van de Vrouwentoekomst. Amsterdam 1980, De Bonte Was
Hoofdstuk 1 De eerste vrouwenbewegingen
18
Hij heeft op alle mogelijke manieren geprobeerd om haar vertrouwen in haar eigen vermogen
te verwoesten, om haar zelfrespekt te verminderen en om haar bereid te maken een
afhankelijk en onwaardig leven te leiden. ;
Nu dringen wij erop aan, met het oog op dit ontnemen van alle burgerrechten van de helft
van de bevolking,
hun maatschappelijke en godsdienstige achterstelling - met het oog op de onrechtvaardige
wetten die juist genoemd zijn en omdat vrouwen zichzelf onrechtvaardig behandeld,
onderdrukt, en bedriegelijk beroofd van hun heiligste rechten voelen - dat zij onmiddellijk
worden toegelaten tot alle rechten en voorrechten die hen als burgers van de Verenigde
Staten toebehoren.
Terwijl wij aan dit grote werk beginnen, verwachten wij heel wat onbegrip, verkeerde
voorstellingen van onze bedoelingen en pogingen om ons belachelijk te maken; maar we
zullen ieder middel binnen onze vermogens gebruiken om ons doel te bereiken. We zullen
vertegenwoordigers gebruiken, pamfletten laten cirkuleren, verzoekschriften indienen bij de
wetgevende lichamen van de staten en van de natie, en proberen de preekstoel en de pers
voor onze zaak in te schakelen. Wij hopen dat dit kongres gevolgd zal worden door een serie
conventies in alle delen van het land.' (gevolgd door een aantal resoluties).
En zo gingen ze inderdaad aan de slag. Op alle mogelijke manieren probeerden ze de
publieke opinie te bewerken en de mannelijke wetgevers te overtuigen. 'De man' had hen
haar rechten onthouden, 'de man' moest hen haar rechten geven.
Het waren niet alleen mannen die verontwaardigd waren over al hun 'onbeschaamdheden'.
De meeste vrouwen vonden het net zo goed een goddeloos schandaal, een aantasting van
alle grondslagen van zedelijkheid en fatsoen. Maar, omdat het tenslotte een schandaal was,
kregen ze wel aandacht. En geleidelijk werden 'de rechten van de vrouw' in burgerkringen
een regelmatig gespreksonderwerp.
Gesterkt door de kracht waarmee hun Amerikaanse zusters zich in de kiesrechtstrijd
wierpen, vormden ook in Europa vrouwen groepen, die dezelfde eisen gingen stellen. Op het
verdere verloop van de kiesrecht-beweging van de burgervrouwen en de verschillen en
overeenkomsten met wat de arbeidsters wilden komen we verderop nog terug. Eerst willen
we gaan kijken wat er in ons eigen land gebeurde.
Het begin van de vrouwenbeweging in Nederland
In Nederland gebeurde aanvankelijk niets. Nederland had - om zo te zeggen - de grootste
moeite om de achttiende eeuw uit te komen. De welvarende burgerij verdiende zo veel geld
met het leeghalen van de Indiese koloniën en het spekuleren in buitenlands kapitaal, dat het
aanvankelijk helemaal niet nodig voor hen was om in Nederland fabrieken te beginnen en zo
de industrialisatie op gang te brengen. Wanneer er in omringende landen bloedige revoluties
uitbraken, waren er in Nederland hoogstens onlusten. In burgerkringen heerste een sfeer
van slaperigheid en zelfgenoegzaamheid. Zelfs het betrekken van vrouwen bij de
georganiseerde liefdadigheid kostte de grootste moeite. Armoe was er genoeg, maar de
vrouwen en mannen die zich met slecht betaalde arbeid in huisindustrie, werkplaatsen, of op
het platteland in leven probeerden te houden leken zich vooralsnog neer te leggen bij hun
lot.
In de burgervrouwen was haast geen beweging.te krijgen. Toen de Engelse gevangenisher-
vormster Elisabeth Fry naar Nederland reisde om hier ook een organisatie van de grond te
krijgen, kostte het haar de grootste moeite om een dame het voorzitterschap van 'Het
genootschap tot zedelijke verbetering van gevangenen' (de voorloper van de moderne
reklassering) op zich te laten nemen. Maar het lukte wel en langzamerhand begonnen
vrouwen zich bezig te houden met de hervorming van ziekenhuizen. Dat was in de
zeventiger jaren van de vorige eeuw.
 |
 |
 |
 |