Anneke van Baalen en Marijke Ekelschot, TEGENNATUURLIJK, Amsterdam 1985, De Bonte Was
25
wetenschappelijk verantwoord programma wel. In 1933 waren zoveel mensen eraan gewend
dat Hitler min of meer 'demokraties' aan de macht kon komen en gesteund door een groot
deel van de Duitse bevolking samen met zijn 'wetenschappelijke staf' aan de uitvoering van
het programma kon beginnen. Joods, nomadies, kommunisties, socialisties, ziek,
homoseksueel - al die miljoenen mensen bleken 'de natuurlijke orde' in de weg te staan.
Sterilisatie, deportatie, moord - met wetenschappelijke nauwkeurigheid werd het allemaal
uitgevoerd, zonder noemenswaardige protesten uit enig buitenland. De grote mobilisatie van
medestandersters had plaatsgevonden tijdens de ekonomiese krisis die vanaf 1929 vanuit
de Verenigde Staten het West-Europese en Japanse bedrijfsleven had meegesleept in een
spiraal van faillissementen en een toenemende werkloosheid. Afgemeten aan de tijdelijke
behoeftes van het kapitaal was een groot deel van de bevolking tot overbevolking geworden.
Hoe onvoorspelbaar het lot van werkloosheid iedereen kon treffen, zo voorspelbaar werden
de kwalifikaties ingevuld op basis waarvan miljoenen mensen nooit meer mee zouden
mogen doen met 'de strijd om het bestaan'.
Dierwetenschappers
In 1940 schreef Konrad Lorenz:
'Er bestaat een grote gelijkenis tussen een menselijk lichaam waarin een kanker is
binnengedrongen en een natie die moet lijden onder bevolkingsgroepen wier aangeboren
defekten ervoor zorgen dat ze tot een sociale last worden. Net zoals bij kanker de beste
behandeling diegene is waarmee de parasitaire groei zo snel mogelijk wordt uitgeroeid, zo
wordt de eugenetiese verdediging tegen de dysgenetiese sociale effekten van aangetaste
bevolkingsgroepen noodzakelijkerwijs beperkt tot even drastiese maatregelen.'
36
Lorenz was een oostenrijks zoöloog, gespecialiseerd in de bestudering en beschrijving van
diergedrag, en in het biezonder van ganzengedrag. De verklaring van het gedrag moest
volgens hem in het dier zelf gezocht worden. Hij noemde datgene wat in het dier zijns inziens
het gedrag veroorzaakte instinkten. Zoals uit bovenstaand citaat duidelijk wordt, was hij er
ook van overtuigd dat in mensen van alles zat, dat in speciale gevallen uitgeroeid moest
worden (door die mensen uit te roeien). In 1943 schreef hij nog een verhandeling 'Die
angeborenen Form und möglicher Erfahrung', die in Nazi-Duitsland gepubliceerd werd.
'De enige weerstand die mensen van gezonde komaf te bieden hebben ... tegen het
doordringen van degeneratieverschijnselen vindt zijn basis in het bestaan van bepaalde
aangeboren schemata... Onze soorteigene gevoeligheid voor de schoonheid en lelijkheid
van leden van onze soort is nauw verbonden met de degeneratieverschijnselen... die ons ras
bedreigen.'
'De doeltreffendste maatregel tot rassebehoud is diegene die de natuurlijke verdediging het
sterkst ondersteunt... We kunnen - en we moeten - vertrouwen op de gezonde instinkten van
de besten uit ons volk... waar het gaat om de uitroeiing van bevolkingselementen die met
afval zijn beladen. Zo niet, dan zullen deze schadelijke mutaties als kankercellen het
volkslichaam doordringen.'
37
Zijn nazi-aktiviteiten werden in het begin van de jaren zeventig, onder andere door toedoen
van Rudy Kousbroek
38
, in de bekendheid gebracht. Desondanks kreeg Lorenz, samen met
Niko Tinbergen en Karl von Frisch, in 1973 de Nobelprijs voor Medicijnen en Fysiologie.
Lorenz was toen zeventig jaar, zijn nationaal-socialistiese steunbetuigingen werden
afgedaan als 'politieke naïviteit'. Progressief Nederland zat met een probleem. Hadden ze
niet gretig Lorenz' naoorlogse dierenboeken gelezen? Hoewel Kousbroek een tijd bleef
uitleggen dat het verschil met Lorenz' boeken uit de nazi tijd marginaal was, leidde de
36
M. Barker, The New Racism, conservatives and the ideology of the tribe. Junction books 1981
37
S. Chorover, From Genesis to Genocide, the meaning of human nature and the power of behavioral
control. MIT press 1979 gecit. p 105
38
R. Kousbroek, boekbespreking van De acht doodzonden van de beschaafde mensheid,
in NRC 14 XII, 1973. Zie overigens ook G. Harmsen, Natuur, Geschiedenis, Filosofie SUN 1974