De Bonte Was, VROUWEN OVER HULP BIJ ZIEKTE EN PROBLEMEN, Amsterdam 1978
104
kans voorbij liet gaan, die volgens die kollega nou juist zo goed was om te gebruiken.
Daarna werd het wel steeds duidelijker, gezien de achtergrond van deze jongen, hoe hij
zo uitgegroeid was. En wanneer het 'waarom' begrijpelijk wordt, raak je zelf ook milder
gestemd.
Na twee maanden zou de zitting komen. We wisten hoe bang die jongen was, m.n. om
een ter beschikking stelling te krijgen. (opname in een gesloten psychiatriese inrichting).
Op de dag van de zitting waren wij al voor de aanvang van het proces aanwezig. De
heren rechters waren nog niet in de zaal, maar wel de officier van justitie. Toen de
jongen in het verdachtenbankje gezet werd gingen zowel de advokaat als die kollega en
ik even naar hem toe om hem nog een beetje op zijn gemak te stellen. Ik wilde daarna
terug lopen naar mijn plaats, toen ik plotseling een meisje zag zitten, alleen en een beetje
in elkaar gedoken. Ik begreep dat zij het slachtoffer was. Ik had haar totaal niet verwacht,
maar ze was duidelijk opgeroepen omdat er tegenstrijdige verklaringen waren. Het flitste
door me heen, dat zij nu, na 3 maanden voor het eerst weer haar 'verkrachter' voor zich
zag en dat de advokaat, die kollega en ik bij hem stonden om hèm nog wat te steunen
terwijl zij volkomen alleen was.
Ik ging nog even naast haar zitten, maar raakte zelf in de war doordat ik het absurde van
de situatie inzag. Ik mompelde nog iets onhandigs, waar ze op dat moment ook geen
moer aan had. Ze bleef tijdens de zitting alleen het eerste gedeelte, waar ze een aantal
dingen uit haar verklaring moest herhalen, zodat de 'schuld' bewezen kon worden. Ze was
erg geëmotioneerd, maar kon nog wel duidelijk antwoord geven op vragen. Daarna
vertrok ze direkt. Toen tenslotte de officier zijn betoog begon, zei hij: 'Tja, en dan is er
voor de verdachte volop aandacht. De advokaat en maatschappelijk werkers zetten zich
voor hem in en stellen de verdachte nog even gerust vlak voor de zitting, maar het
slachtoffer zit alleen. Niemand is met haar meegekomen...'
Ik voelde me ontzettend rot en moest de officier gelijk geven. Ik realiseerde me hoe ik
door identifikatie met de mensen in mijn werk niet in staat was geweest om echt oog te
hebben voor de 'andere' kant, onschuldige mensen die weer de dupe waren geworden van
de 'kansarme jongeren' waar ik me wel voor ingezet had. Ik had die kant verwaarloosd en
stond voor mijn gevoel opeens aan de verkeerde kant en dan nog wel tegenover een
vrouw in zo'n ellendige situatie...
Een ander voorbeeld illustreert hoe gevaarlijk het is, als je als hulpverleenster niet
speciaal let op onderdrukkingsmechanismen tussen mannen en vrouwen zoals de
samenleving en dus veel mensen ze aksepteren en toepassen.
Ik kreeg te maken met een gezin, waarvan de man vaak vastgezeten had. Hij trouwde op
een gegeven moment en zijn delikten hielden op, vooral omdat hij nu iets te verliezen
had. Wel waren er veel andere problemen, waarbij ik probeerde hen zo te steunen, dat ze
geleidelijk aan leerden hoe ze hun moeilijkheden zelf konden oplossen. Ze leerden het
spel van onze samenleving te spelen en hielden hun hoofd boven water. De aanvankelijk
zo passieve, voor moeilijkheden wegvluchtende jongen werd een aktieve man met
verantwoordelijkheidsgevoel voor zijn gezin. Hij kreeg een vaste baan en regelde zijn
schulden. Het leek allemaal goed te gaan. Zijn vrouw hield zich nogal flink afzijdig door
meestal te zwijgen tijdens gesprekken. Wel had ze me eens gezegd: 'Help jij mijn man
maar op jouw manier. Ik weet heel goed dat alles misgaat als ik er niet zou zijn.' Ze
reageerde altijd wel hartelijk als ik kwam, maar ik kon geen hoogte van haar krijgen.
Tot op een dag deze man huilend naar ons buro toe kwam, omdat zijn vrouw met de
kinderen weg was gelopen. Zijn vrouw belde op hetzelfde moment op en vroeg me
dringend om naar haar toe te komen, zonder het adres aan haar man te geven.
 |
 |
 |
 |