De Bonte Was, VROUWEN OVER HULP BIJ ZIEKTE EN PROBLEMEN, Amsterdam 1978
108
vrouwenhuizen te gaan zitten, een aparte telefoon op te richten of mannen uit een internationaal
tribunaal te weren'.
Toen in december '72 de eerste plannen voor de opvangtelefoon werden gemaakt, adviseerde een
als zeer verlicht bekende psychiater ons 'om toch in een vroeg stadium de man erbij te
betrekken'. Dat was in de tijd dat de vrouwenpraatgroepen begonnen te draaien. En wat een
hoofdgeschud riepen deze groepen al niet op! Skepsis en afkeer waren op zichzelf wel te
verklaren natuurlijk. Men voorzag de mogelijkheid dat, als vrouwen zich bewust gingen worden
van hun eigen identiteit en hun kracht als groep, dit kon leiden tot een enorme ommekeer in de
verhoudingen en een ernstige aantasting zou kunnen betekenen van het heersende patriarchale
stelsel. En inderdaad zijn dit ook de elementen gebleven die tot onze schijnbare ongewelddadige,
geduldige vrouwenrevolutie hebben geleid en er nog steeds de stuwende krachten van vormen.
De angst voor het zelf-isolement van vrouwen als groep is dus inderdaad gegrond. De uiterlijke
geweldloosheid verbergt de desintegrerende kracht van de nieuwe bewustwording, die alles waar
vrouwen aktief bij betrokken zijn beïnvloedt. '
In de tijd dat de belangrijkste emancipatiebewegingen werden opgericht ('69-'72) was het
'vrouwenprobleem' nog ternauwernood duidelijk. Er was veel aandacht voor diskriminatie in
konkrete maatschappelijke situaties zoals arbeid, onderwijs, wonen, enz. Pas langzaam aan
drong door hoeveel er in menselijke relaties zélf mis was.
Ik was al geruime tijd aktief bij Man-Vrouw-Maatschappij, maar ontdekte dat ik met de vrouwen
daar wel als kameraad omging maar dat we niet toekwamen aan praten over onze diepste
gevoelens, emoties en frustraties. Met een paar andere vrouwen sloot ik me aan bij een van de
Amsterdamse praatgroepen.
De ontdekking, in de praatgroep, dat problemen waar we individueel last van hadden door
zoveel andere vrouwen precies zo ervaren werden, dezelfde verlammingsverschijnselen hadden
opgeleverd, had op velen van ons een onbeschrijfelijk effekt. De belangrijkste ontdekking was
wel: de overbodigheid en maatschappelijke bepaaldheid van heel veel van onze problemen.
Vrouwen beseften ook dat ontelbare andere vrouwen, als ze tot hetzelfde inzicht konden komen,
hun eigen leven veel beter zouden kunnen besturen. Geen wonder dus dat na twee jaar
praatgroepen (inmiddels schoten die als paddestoelen overal uit de grond) vrouwen allerlei akties
tot onderlinge hulp aan vrouwen gingen voeren.
In dit kader ontstonden niet alleen de eerste vrouwenkongressen, maar ook het eerste
vrouwenhuis, vrouwen-gezondheidsgroepen, de vrouwentelefoon enzovoort.
Het principe was daarbij steeds dat van de praatgroepen: je helpt elkaar om tot
zelfbewustwording en zelfontplooiing te komen - je leert aan en door elkaar. Binnen deze
groepen bestond geen hiërarchie. Het principe dat leidinggeven nodig kan zijn werd niet
ontkend, maar wel met de grootste terughoudendheid bekeken. Hoe gebruik je praten als middel
tot herkenning van elkaars identiteit, in plaats van als middel tot macht en onderdrukking, was
een tema dat als een rode draad door talloze diskussies heenliep. Dit was een van de oorzaken
waardoor het idee van een vrouwen telefoon zo aansprak. Veel van de maatschappelijke franje
en van de komplikaties van het gewone kontakt vallen aan de telefoon weg. Bovendien was
praten door vrouwen onder elkaar al ervaren als een effektief hulpmiddel, veel effektiever dan
menig gesprek met officiële hulpverleners.
Eind '72 werd dus een oud plan van MVM (het oprichten van een telefoniese opvang, evt. met
gesprekscentrum, voor de vele zich emanciperende mensen die, net als wijzelf, soms voor
onoplosbare problemen stonden die zelfs tot krisistoestanden konden leiden) opnieuw bezien.
Een paar vrouwen uit de vrouwenbeweging en maatschappelijk werk raadpleegden alle
mogelijke andere telefoondiensten, o.a. de SOS-dienst, maar steeds bleek hun uitgangspunt het
onze op geen enkele manier te overlappen. En langzamerhand drong zich steeds meer het idee
 |
 |
 |
 |