A.C. van Baalen & M.C.F.Ekelschot, Geschiedenis van de Vrouwentoekomst. Amsterdam 1980, De Bonte Was
Hoofdstuk 10 Monopolistiese samenlevingen in koude oorlog met het kommunisme;
de harmoniese manschappij
222
voedsterschap en monsterschap vereisen, omdat agressie ter handhaving van regels en
normen de enige agressie is die vrouwen toegestaan wordt.
Het moderne moederschap is in feite precies zo'n funktie: de moeder staat net zo goed in
dienst van het burokraties kapitalisties systeem als de onderwijzeres en de hoofdzuster. Ook
moeders moeten hun kinderen tegelijk aandacht geven en disciplineren volgens burokraties-
kapitalistiese normen, en daarbij een verschil maken tussen jongens en meisjes, zodat de
jongens geschikt worden om in het systeem mee te vechten en de meisjes om het te dienen.
Monsterschap heeft als uiteindelijke bedoeling de bemonsterde via een beroep op het
geweten zover te krijgen dat zij of hij in het vervolg uit zichzelf doet wat eerst alleen onder
dwang gebeurt. Het is een overgangsvorm tussen autoritair gezag en de 'vrije keuze'. Het
wezenlijke van het burokraties-kapitalisties systeem is immers dat de onderdrukten formeel
vrij zijn, dat zij hun eigen belang nastreven en dus uit zichzelf zo hard mogelijk werken. Die
schijnbare vrijheid is het ook, die het mogelijk maakt dat het systeem zo omvattend is, bijna
alle mannen kan omvatten. Monsterschap als dwangmiddel om iedereen vrij te laten zijn is
dan ook niet helemaal volmaakt; het werkt op vrouwen en mannen verschillend uit en de
bemonsterden merken nog te goed dat ze eigenlijk gedwongen worden. In de tijd dat de
voedend-disciplinerende funkties alleen door vrouwen werden uitgeoefend, was dat niet zo'n
bezwaar. Niet degenen die de bevelen gaven (de artsen, de direktie) werden gehaat maar de
vrouwen die ze doorgaven. Maar naarmate het netwerk zich verder uitbreidt worden de
funkties die tot doel hebben de normen van het netwerk te handhaven ook steeds
belangrijker, en dus ook aantrekkelijker voor mannen. Alleen zijn mannen volstrekt
ongeschikt voor voedsterschap, en ze hebben een hekel aan de afkeer die het
monsterschap oproept. Op hoe het voeden weggemaakt wordt en het monsteren
gemoderniseerd, komen we in de beschrijving van de zeventiger jaren terug.
Stemmen van protest in de vijftiger jaren
Harmonie, gezin, geluk, het einde van de klassestrijd, vrijheid voor iedereen, het algemeen
belang in alle opzichten gediend: toch geloofde niet iedereen dat de westerse samenleving
nu helemaal in orde gekomen was. Er bleven anarchisten, kommunisten, pacifisten,
socialisten die niet kommunisties of sociaal-demokraties waren. Maar door de koude oorlog
werden ze gedwongen vrijwel ondergronds te gaan; haast niemand wilde naar ze luisteren,
zoals de ban-de-bom-mensen merkten. Protest over uitbuiting, oorlog, armoe en woningnood
was in de vijftiger jaren ongewenst.
Maar al zachtjes begon een ander soort protest - dat in de zestiger jaren vrij algemeen zou
worden - door te klinken. We willen hier twee boeken noemen, die een aankondiging zouden
blijken van het zestiger-jaren-verzet.
Het ene boek is het grote onderzoek van het team van de bioloog Kinsey naar de seksualiteit
van de Amerikaanse man, dat in 1948 verscheen. Op geheel wetenschappelijke wijze had dit
team vertrouwensposities weten te verwerven in talloze Amerikaanse gemeenschappen;
daarna hadden ze onderzocht wat mannen nu eigenlijk deden met hun seksualiteit; liever
gezegd, hoeveel orgasmes ze beleefden en met welke mensen, dieren of voorwerpen. Het
resultaat was voor veel mensen een totale verrassing. De meeste staten van Amerika waren
namelijk zeer puriteins; hun strafwetten verboden dikwijls iedere vorm van seksueel gedrag
die anders was dan het in 'de normale' houding uitgevoerde geslachtsverkeer binnen het
huwelijk. Uit het onderzoek bleek dat onder deze openlijke, officiële kultuur, ontelbare
vormen van seksueel gedrag van mannen welig tierden.
Er bestond een verborgen (covert) sekskultuur; mannen trokken zich eenvoudig van geen
enkel verbod iets aan. Hoogstens hielden ze tegenover hun vrouwen de schijn op; onderling
werd er wel over gepraat. Verder was het heel interessant dat de seksualiteit van mannen zo
sterk gebonden was aan de rest van hun situatie; het soort seks en het aantal orgasmes
 |
 |
 |
 |