A.C. van Baalen & M.C.F.Ekelschot, Geschiedenis van de Vrouwentoekomst. Amsterdam 1980, De Bonte Was
Hoofdstuk 4 Heerschappij: stedelijke priesters en patriarchale nomaden
80
zoveel mogelijk op te strijken, maar de kans was veel kleiner geweest. Een vast bedrag per
hoofd van de bevolking in geld is heel wat overzichtelijker en moeilijker om mee te knoeien
dan een bepaalde hoeveelheid graan.
Dat er geen of weinig geld was kwam omdat het voor de ekonomie niet nodig was. Het
gebruik van geld op grote schaal ontstaat op het moment dat er veel handel is in goederen
die mensen voor hun dagelijks gebruik nodig hebben. Voorlopig werkten de meeste mensen
op het land; zij zorgden dus zelf voor alles wat ze nodig hadden: eten, kleren, stenen of
houten gereedschap. En àls ze iets anders nodig hadden ruilden ze iets van hun eigen
produkten daarmee.
Het edelmetaal dat door de slaven en slavinnen uit de mijnen werd gehaald, werd dan ook
niet tot munten verwerkt; het werd aan het hof opgestapeld en tot koninklijke wapens,
sieraden en heilige voorwerpen verwerkt.
De grote rijken verbrokkelden uiteindelijk, door bestuurlijke problemen en door bedreigingen
van buitenaf. De vorm van onderdrukking en uitbuiting waarop ze gebaseerd waren hield
geen stand; het soort banden dat mannen onderling hadden was nog niet sterk genoeg. Het
soort samenleving dat na die verbrokkeling overbleef is nog lang blijven bestaan; in Zuid-
Amerika b.v. en in China en India; daar zijn de banden tussen vrouwen nog heel lang blijven
bestaan, hoewel hun positie, naarmate de macht van de heersende bovenlaag groter werd,
wel steeds meer verslechterde.
Onze 'moderne samenleving' en de unieke positie van de moderne, westerse 'vrije' vrouw is
gebaseerd op wat zich - toen de grote rijken verbrokkelden - elders begon af te spelen,
namelijk in Griekenland.
Verder lezen
V. Gordon Childe, Van vuursteen tot wereldrijk. Amsterdam 1952
Evelyn Reed, Woman's Evolution from matriarchal clan to patriarchal family. New York 1975,
Pathfinder Press
F. Engels, De oorsprong van het gezin, van de particuliere eigendom en van de staat.
Amsterdam 1976, Pegasus
E. Borneman, Das Patriarchat, Ursprung und Zukunft unseres Gesellschaftssystems.
Frankfurt 1975, S. Fischer Verlag
D. en Joan Oates, The rising of civilisation, Lausanne 1976, Elsevier-Phaidon
J Mellaart, Earliest civilisations of the near East. London 1965
R.M. Adams, The evolution of urban society: Early Mesopotania and prehistoric Mexico.
Chicago 1966, 1971
M. Weber, Wirtschaft und Gesellschaft. Grundriss der verstehenden Soziologie. Tübingen
1921/1976, J.C.B. Mohr.