De Bonte Was, VROUWEN OVER HULP BIJ ZIEKTE EN PROBLEMEN, Amsterdam 1978
59
zou verwijderen. In één klap wist hij het probleem van de hysterie op te lossen en een nieuw
medies specialisme te scheppen. Psychoanalyse is, zoals Smith-Rosenberg heeft gezegd, 'het
kind van de hysteriese vrouw'.
Freuds behandeling was gebaseerd op een verandering van de spelregels. In de eerste plaats
door-de vraag of de vrouw zich al dan niet aanstelt niet van belang te achten. De psychoanalyse
stelt nadrukkelijk, zoals Thomas Szasz heeft aangetoond, dat 'zich ziek houden een ziekte is - in
feite een ziekte die "ernstiger" is dan hysterie.' Ten tweede stelde Freud vast dat hysterie een
geestelijke stoornis was. Hij verbande de kwetsende 'geneeswijzen' en voerde een arts-patiënt
verhouding in die uitsluitend gebaseerd was op praten. Zijn therapie bracht de patiënte er toe om
haar wrok en opstandigheid te bekennen, en dan uiteindelijk haar rol als vrouw te aanvaarden.
Onder Freuds invloed ging het mes voor het ontleden van vrouwen tenslotte van de gynaekoloog
over op de psychiater. In bepaalde opzichten betekende de psychoanalyse een duidelijke breuk
met het verleden en een werkelijke vooruitgang voor vrouwen: de behandeling richtte geen
lichamelijke schade aan en stond vrouwen toe seksuele gevoelens te hebben (hoewel alleen
vaginale gewaarwordingen normaal werden gevonden voor volwassen vrouwen; klitorale
prikkeling was 'onrijp' en 'mannelijk'). De Freudiaanse theorie vormde echter een direkte
voortzetting van het gynaekologiese vrouwbeeld waarvoor hij in de plaats kwam. Volgens de
nieuwe leer was de persoonlijkheid van vrouwen nog steeds aangeboren gebrekkig. Deze keer
niet vanwege de aanwezigheid van een alles overheersende baarmoeder, maar vanwege het
ontbreken van een penis. Vrouwen waren nog steeds 'ziek', en hun ziekte werd nog steeds
veroorzaakt door hun anatomie.
 |
 |
 |
 |