De Bonte Was, VROUWEN OVER HULP BIJ ZIEKTE EN PROBLEMEN, Amsterdam 1978
63
bestaanbare geestelijke gezondheid van de vrouw. De therapeut moet haar helpen haar
vrouwelijkheid te aanvaarden en haar eventuele weerstanden tegen het moederschap te
overwinnen. Hoewel Horney wel inziet dat het hebben van kinderen het eigen leven van een
vrouw nogal belemmert, ziet zij die bezwaren toch als gevolg van een gestoorde psycho-seksuele
ontwikkeling, die door de therapeut rechtgetrokken dient te worden.
Juist dergelijke vrouwelijke psychiaters die probeerden Freud op zijn eigen terrein te bestrijden
hebben ons van de regen in de drup geholpen; door te betogen dat onze baarmoeder net zo iets
moois is als een pik en dat mannen baarmoedernijd hebben, waardoor wij onze levensvervulling
helemaal niet meer buiten het moederschap kunnen vinden; door het kreëren van het begrip
'emotionele volwassenheid', dat alleen maar geschikt is om aan vrouwen op te leggen (mannen
hebben niet eens de tijd voor iets als een gevoelsleven), en door het voortdurend analyseren van
de band tussen de moeder en kind.
Die nadruk op het moederschap is in de naoorlogse therapieën ook van de kant van de
'alternatieve' psychiatrie (Laing e.d.) versterkt. Bij Freud is het nog het konflikt met de vader dat
op de voorgrond staat. In de post-Freudiaanse theorieën verdwijnt de vader steeds meer uit het
beeld en blijft de kastrerende, verwaarlozende, liefdeloze enzovoort moeder over als de enige
oorzaak van de stoornissen van haar kinderen.
Zeer populair werden de theorieën van Bowlby, die de oorzaken van misdadigheid zocht in
afwezigheid van de moeder (hij hield zich voornamelijk bezig met kinderen in tehuizen) zonder
armoede, woningnood en andere oorzaken erbij te betrekken. (Iemand uit mijn praatgroep
vertelde zeer verbitterd hoe zij na de oorlog in een huisje zat zonder water en elektriciteit met
drie kleine kinderen, en toen kwam haar schoonmoeder op bezoek MET BOWLBY! )
Het moederschap, nog steeds de enig mogelijke bestemming voor de Ware Vrouw, stelt vrouwen
dus geheel, totaal en volledig verantwoordelijk voor de ontwikkeling van hun kinderen. Waartoe
dit leidt hebben vrouwen al proberen te beschrijven in het Moederboek (De Bonte Was, 1976)
Deze naoorlogse ontwikkeling verdubbelt de onderdrukking van vrouwen door de psychiatrie.
De 'klassieke' denkbeelden reduceren vrouwen tot wezens die iets missen en hun leven lang
tevergeefs zullen proberen dit gemis te boven te komen. Deze per definitie onvolmaakte
schepsels worden vervolgens, kennelijk omdat mannen het te druk hebben met iets anders,
opgezadeld met het lot hun kinderen beslissend en definitief te vormen. Want het is natuurlijk
ideaal als alles wat er mis is met kinderen als ze klein zijn en later als ze groot zijn te wijten is
aan moeders. Niet alleen zijn vrouwen inkompleet, ook is alles hun schuld. Waarom vrouwen
die op zoek gaan naar hulp zich wenden tot hulpverleners die in een dergelijke ideeënwereld
geschoold zijn is een raadsel. Wat vrouwen te wachten staat die onvrijwillig met dergelijke
hulpverleners in aanmerking komen laat zich raden.
 |
 |
 |
 |