van Baalen, Ekelschot, Harmsen en van Leeuwen, ZUSTERSCHAP EN DAARNA, geschiedenis van het radikaal
feminisme adhv tien jaar Amsterdamse Vrouwenkrant, Amsterdam 1982, de Bonte Was
hoofdstuk 3, ONZEKERHEDEN EN IDENTITEITEN
52
haar seksuele voorkeur, ook haar spelling veranderd?).
Het is duidelijk, hier is een uitgeputte en vertwijfelde groep vrouwen aan het
woord, die verder vermeldt dat zij uren heeft gediskussieerd, geouwehoerd, ruzie
heeft gemaakt, en geprobeerd heeft om wakker te blijven 'om hèt nog te kunnen
volgen' en die aan het einde van de inleiding met haar laatste krachten nog ang-
stig waarschuwt: 'Probeer niet een opdringen van de juiste lijn eruit te proeven'.
Zeker wat dat laatste betreft verschilt dit nummer helemaal niet zoveel met hoe
de vorige redaktie dit soort kranten maakte. In '78 bood zij op een zeer ruim pre-
senteerblad aan wat voor groepen en stromingen er allemaal waren; in feite ge-
beurt in deze krant hetzelfde, maar dan aan de hand van een aantal onderwer-
pen, of zeg maar 'hete hangijzers'. En zo wordt er geschreven over de wel of niet
gesubsidieerde revolutie, over on- en betaald feminisme, vrouwen binnen en bui-
ten mannenland, over de media, vrouwenstudies en zelfhulp, maar ook over ver-
schillende aktievormen, variërend van de Engelse suffragettes die in hongersta-
king gingen, tot de 'Verschrikkelijke Sneeuwvrouw' die met bakstenen het be-
staan van porno-shops onveilig maakt.
Voor een deel zijn het oude diskussies die weer van stal gehaald worden, en die
weer, al dan niet in dezelfde bewoordingen, worden voorgedragen. Over de
FORT bijvoorbeeld: mag dat nou wel of mag dat niet of mag het met mate? Zo
mag een zeer vasthoudend iemand die 2 1/2 jaar lang geprobeerd heeft om in het
Vrouwenhuis een assertiviteitstraining te beginnen maar telkens weer door de
huisvergadering werd tegengehouden, nog eens komen vertellen waarom ze het
niet met de daar genomen beslissing eens is. Anderen vertellen weer waarom ze
wel, niet, misschien, onder voorbehoud, in mannenland willen werken. Wat
Henriëtte betreft was deze krant een verslechtering: "Ik kon me voorstellen dat je
lesbies was of niet-lesbies, ik kon me voorstellen dat je lesbies-zijn proklameer-
de. Dat was allebei niet verre van me. Ik kon me ook inleven in de bezwaren te-
gen betaald feminisme. Ik vond het prima om bedenkingen te hebben. Maar waar
ik bezwaar tegen had was het feit dat er ineens een norm bleek te zijn. Het één
was feministies, het ander niet. En ik vond de meeste stukken intolerant en niet
konstruktief. Ik wil liever vóór iets argumenteren dan tegen iets, en in de krant
werd alleen maar 'tegen' geroepen. En ik vond ook dat degenen die tegen dit en
tegen dat waren, vaak geen goeie argumenten hadden." Henriette bewaart dan
ook aan dit nummer geen beste herinneringen: 'Iedereeen was afgeknapt', zegt
ze. 'Ik heb hele middagen in mijn eentje staan te lay-outen, en dan nog aan hele
slechte stukken. Het was allemaal niet doordacht. De beste stukken waren nog
die waarin niet gekankerd werd op andere groepen, zoals bijvoorbeeld dat me-
dia-stuk.'
Inderdaad was feminisme en de media een van de belangrijkste diskussieonder-
werpen van die zomer. Niet alleen in de Vrouwenkrant, ook binnen het Vrouwen-
huis wordt naar aanleiding van de zojuist verschenen Mediamangel van de Strijd-
ijzers - onstuimig gediskussieerd over de vraag of de vrouwenbeweging nu wel
of niet iets te zoeken heeft bij de kapitalistiese en patriarchale media, die alles
wat zij te zeggen heeft verdraaien, afzwakken of helemaal maar weglaten. Een
groot aantal vrouwen vindt, met de Strijdijzers, dat er niet langer meegewerkt
moet worden aan de 'officiële' media en dat alles wat zij te vertellen hebben
voortaan maar bekend gemaakt moet worden via haar eigen kanalen, waar dan
de Vrouwenkrant er één van is.
Niet iedereen hield zich echter aan deze nieuwe principes, wat weer veel opwin-
ding opleverde, met een klimax op het moment dat twee vrouwen een interview
afstonden aan de Telegraaf over hoge hakken, kokerrokken en de nieuwe vrou-
welijkheid. Wat een vuile handen werden daarmee gemaakt! De Strijdijzers rond-
den dit punt af door met het Anti-wegwerpvrouw-komitee in het najaar van '79 in
alle kranten te verschijnen met een schitterende slogan tegen D '66 dat de ali-
 |
 |
 |
 |