van Baalen, Ekelschot, Harmsen en van Leeuwen, ZUSTERSCHAP EN DAARNA, geschiedenis van het radikaal
feminisme adhv tien jaar Amsterdamse Vrouwenkrant, Amsterdam 1982, de Bonte Was
hoofdstuk 3, ONZEKERHEDEN EN IDENTITEITEN
56
je gaat niet weg als het moeilijk wordt, en ook, je moet je twee jaar volmaken.
Nou, na twee jaar was ik ook wel op, ook zonder die regel wel.'
De 'achterblijfsters' ploeterden verder en maakten in maart een krant over
'Werk'. Globaal genomen hebben de stukken die daarin staan twee verschillende
visies op werk. Sommige schrijfsters vinden het prettig om betaald werk te heb-
ben, zoals de vrouw die samen met een vriendin een reisburo drijft: 'Ik heb nu het
gevoel dat mijn blik weer ruimer geworden is. Je komt onder de mensen. Je hoort
meer wat er op de wereld gebeurt. Je krijgt een hoop kennissen. Ik vind het ook
heel belangrijk dat ik mijn eigen geld verdien en een eigen bankrekening heb.'
En iemand anders die als werkster in een buurthuis werkt: 'Dit is het goeie werk
voor mij, hier ben ik op ingesteld. Ik vind het leuk om in een buurthuis te werken.
Je hoort erbij, je werk moet gedaan worden, anders kan de boel niet draaien. Je
hebt kontakt met de mensen, ze zijn blij dat je de ruimte voor ze schoonmaakt.'
Andere ervaringsverhalen leggen het aksent op het onderdrukkende van betaald
werk, vooral voor vrouwen. Eén vrouw kreeg al bij het solliciteren moeilijkheden,
iemand anders probeerde op het werk het seksisme van haar mannelijke koIIe-
ga's aan de kaak te stellen. Tevergeefs: 'want het waren toch gewone grapjes,
net als grapjes over Surinamers en Belgen (...) de andere vrouwen in het team
vonden het ook leuk, dus dat was het bewijs dat er iets aan mij mankeerde. Wij
vrouwen konden toch ook grapjes over de mannen maken?' Sommige vrouwen
kiezen er dan ook voor om niet te werken: één schrijfster vindt dat betaald werk
juist vrouwelijke eigenschappen als passiviteit, volgzaamheid en gespletenheid
bevordert en al je kreativiteit en je energie die je juist zo hard nodig hebt om je
eigen onderdrukking te bestrijden, doodt. 'Voor mij houdt dat in dat ik niet be-
taald werk zoek, dat ik nu "werkvrij" ben, dat ik mijn ongericht verzet op scholen
nu snap en steeds meer mijn verzet nu kan richten. (...) Betaald werk zou mij
juist in die hele vervreemding duwen.'
Dat er in deze Vrouwenkrant over werk geschreven werd, was niet toevallig.
'Vrouwen Eisen Betaald Werk' was namelijk het tema van 8 maart 1980, de inter-
nationale vrouwendag en daar was nogal wat om te doen geweest, zodat ook de
Vrouwenkrant vond dat ze er niet meer omheen kon. In de rubriek 'Uit Vrouwen-
huis en Vrouwenbeweging' staan dan ook twee artikelen, waarvan er een de eis
van het 8 maart komitee ondersteunt ('Waarom ik wel meeloop', heet het), en het
ander geschreven is door een groepje vrouwen dat zich de WWV noemt (Wij
Werkloze Vrouwen). In dit stuk vertellen zij wat zij tegen hebben op de organisa-
tie van 8 maart rondom de eis 'betaald werk voor vrouwen'. 'Wij onderschrijven
het belang van financiële onafhankelijkheid voor de vrouw, maar dit hoeft niet
verbonden te worden aan de roep om betaald werk. Door zonder meer betaald
werk te eisen wordt voorbijgegaan dat uiteindelijk al het werk binnen het kapita-
listiese systeem erop gericht is winst te produceren voor die geldzakken van de
bazen.' Het artikel noemt een aantal bezwaren die er aan reformistiese en/of so-
ciaal-ekonomiese eisen kleven en besluit met de vraag of er met deze ene de-
monstratie niet een beetje te weinig feministiese strijdbaarheid getoond zal wor-
den. Het redaktielid dat hierop reageerde benadrukt het belang van financiële
onafhankelijkheid en vindt de WWVsters ronduit elitair omdat ze roepen dat ze
niet willen werken. 'Vrouwen, die bewust voor werkloosheid kiezen, kunnen dat al-
leen bij gratie van het feit dat ze keuzes kunnen maken, genoeg uitkering krijgen
en geen kinderen hebben om voor te zorgen. Bewust werkloos als strategie kie-
zen is in feite puur cynisme ten opzichte van al die duizenden vrouwen die geen
werk krijgen of worden ontslagen. Daar komt nog bij dat het volledig in de kaart
speelt van de mannenmaatschappij, die er allang op uit is om vrouwen zover te
krijgen, dat ze van hun lot een keuze maken.'
De strijd die in de kolommen van de Vrouwenkrant werd gevoerd was een neer-
 |
 |
 |
 |